Ο WOH G64, ένας κόκκινος υπεργίγαντας, αποτελεί τον πρώτο αστέρα εκτός του Γαλαξία μας που έχει φωτογραφηθεί με τη μέθοδο της συμβολομετρίας1. Πιο συγκεκριμένα, ο αστέρας βρίσκεται στο Μεγάλο Νέφος του Μαγγελάνου, σε απόσταση 160.000 ετών φωτός από εμάς, και αποτελεί έναν από τους πιο φωτεινούς και μεγάλους κόκκινους υπεργίγαντες που γνωρίζουμε. Στη φωτογραφία αποτυπώνεται και ένα κέλυφος σκόνης να περιβάλλει τον αστέρα, που πιθανόν είναι προάγγελος μιας έκρηξης σουπερνόβα. Οι φωτογραφίες του WOH G64 που λήφθηκαν από το όργανο GRAVITY που λειτουργεί στο Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο Συμβολομετρίας (VLTI), καθώς και τα αποτελέσματα της εν λόγω μελέτης, δημοσιεύθηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Astronomy & Astrophysics.
Ο συγκεκριμένος αστέρας παρατηρήθηκε πρώτη φορά το 1970 και έχει αποτελέσει αντικείμενο ενδιαφέροντος για πολλές έρευνες. Ο λόγος για το ευρύ ενδιαφέρον γύρω από τον WOH G64 είναι ότι βιώνει συνεχείς μεταβολές τα τελευταία δέκα χρόνια, με αποτέλεσμα να θεωρείται κατάλληλος υποψήφιος για τη μελέτη του τέλους της ζωής ενός αστέρα, σε πραγματικό χρόνο. Όπως ανέφερε άλλωστε και ο Δρ. Jacco van Loon, διευθυντής του Παρατηρητηρίου Keele στο Ηνωμένο Βασίλειο και ένας από τους βασικούς ερευνητές της εν λόγω μελέτης, το αστέρι αυτό είναι ένα από τα πιο ακραία του είδους του, και οποιαδήποτε δραστική αλλαγή μπορεί να το φέρει κοντά σε μια έκρηξη σουπερνόβα.
Εικόνα: ESO/K. Ohnaka et al.
Η πρόσφατη παρατήρηση του WOH G64, φανερώνει εκτός από τον ίδιο τον αστέρα και μια επιμήκη, συμπαγή περιοχή γύρω του, η οποία αποδίδεται στην ύπαρξη σκόνης. Ταυτόχρονα, παρατηρήσεις που έγιναν πριν από το 2003 δείχνουν μεγαλύτερη απορρόφηση υδρογόνου από τη νεότερη παρατήρηση, γεγονός που υποστηρίζει την ύπαρξη σκόνης.
Ακόμα πιο έντονο ενδιαφέρον προκαλεί το σχήμα της δομής της σκόνης, που παραπέμπει σε ένα κουκούλι. Για τη μορφολογία αυτή, η αρμόδια ερευνητική ομάδα προτείνει δύο πιθανά σενάρια: σύμφωνα με το πρώτο, το σχήμα μπορεί να οφείλεται σε έναν πίδακα σκόνης, ή εναλλακτικά, θα μπορούσε να έχει προκληθεί από την αλληλεπίδραση του αστέρα με έναν συνοδό αστέρα. Παρόλο που η δομή σκόνης μπορεί να παρέχει σημαντικές πληροφορίες για την εξελικτική πορεία του αστέρα, καθιστά την παρατήρηση του ίδιου του WOH G64 δυσκολότερη.
Σε γενικές γραμμές, η μελέτη της απώλειας μάζας αστέρων που βρίσκονται στη φάση του κόκκινου υπεργίγαντα είναι μεγάλης σημασίας για την καλύτερη κατανόηση της αστρικής εξέλιξης αστέρων μεγάλης μάζας. Αυτά τα τεράστια αστέρια παράγουν βαριά στοιχεία μέσω της πυρηνοσύνθεσης, τα οποία είναι απαραίτητα για τη σύνθεση βραχωδών πλανητών, όπως η Γη. Όταν λοιπόν φτάνουν στο τέλος της ζωής τους και εκρήγνυνται, εμπλουτίζουν το περιβάλλον τους με στοιχεία όπως σίδηρο, άνθρακα και οξυγόνο. Ταυτόχρονα, τα κρουστικά κύματα μιας έκρηξης σουπερνόβα μπορούν να συμπιέσουν το αέριο στην περιοχή γύρω τους, συμβάλλοντας στη γέννηση νέων αστεριών.
Περισσότερα για την αστρική εξέλιξη και τον θάνατο των αστέρων μεγάλης μάζας, μπορείτε να δείτε στο βίντεο: Η ζωή των άστρων.
1. Με τη μέθοδο της συμβολομετρίας ένα πλήθος τηλεσκοπίων παρατηρούν την ίδια πηγή και λαμβάνουν το φως που εκπέμπει, ώστε τελικά να δημιουργηθεί μια εικόνα υψηλής ανάλυσης
