Ήρθε η ώρα να γνωρίσουμε τον μόνο πλανήτη του ηλιακού μας συστήματος για τον οποίο δεν είχε γίνει βίντεο μέχρι σήμερα: τον πλανήτη Γη! Η περιγραφή του γαλάζιου πλανήτη γίνεται από την σκοπιά ενός εξωγήινου πολιτισμού που έχει αναπτυχθεί γύρω από έναν νάνο αστέρα.
Τα αστρόπλοιά μας έχουν ανακαλύψει έναν αρκετά ξεχωριστό πλανήτη, έναν γαλάζιο κόσμο με πολύ ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά. Ας τον επισκεφθούμε για να τον γνωρίσουμε καλύτερα.
Αστέρας και Τροχιά
Ο γαλάζιος κόσμος βρίσκεται σε απόσταση περίπου 150 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από έναν αστέρα τύπου G, δηλαδή έναν ήλιο μεσαίου μεγέθους που εκπέμπει μεγαλύτερα ποσά ενέργειας από τον δικό μας. Μόνο το 7% των άστρων του Γαλαξία ανήκουν σε αυτή την κατηγορία. Σε αντίθεση με πολλά άλλα πλανητικά συστήματα, ο αστέρας είναι εντελώς μόνος του, δηλαδή δεν υπάρχουν άλλοι ήλιοι στο ίδιο πλανητικό σύστημα.
Ο πλανήτης που μας ενδιαφέρει είναι ο τρίτος σε απόσταση από τον αστέρα. Κατά τη διάρκεια της περιφοράς του γύρω απ’ το άστρο, ολοκληρώνει 366 πλήρεις περιστροφές. Άρα δεν εμφανίζει σύγχρονη περιστροφή όπως ο δικός μας πλανήτης, με αποτέλεσμα οι περιοχές του άλλοτε να έχουν ημέρα και άλλοτε νύχτα!
Χαρακτηριστικά Πλανήτη
Ο γαλάζιος κόσμος είναι ένας σχετικά μεγάλος βραχώδης πλανήτης, με διάμετρο περίπου 12.700 χιλιομέτρων. Είναι μάλιστα ο μεγαλύτερος απ’ τους βραχώδεις πλανήτες του συστήματος και ο πυκνότερος σε ολόκληρο το πλανητικό σύστημα!
Η ατμόσφαιρά του αποτελείται κυρίως από άζωτο και οξυγόνο – με σημαντικές ποσότητες υδρατμών, γεγονός που του επιτρέπει να διατηρεί έναν κύκλο νερού. Αυτά τα χαρακτηριστικά, σε συνδυασμό με την απόσταση από το άστρο του, καθιστούν τον γαλάζιο κόσμο «κατοικήσιμο». Βρίσκεται, δηλαδή, στη λεγόμενη «κατοικήσιμη ζώνη», εκεί όπου η θερμοκρασία επιτρέπει στο νερό να παραμένει σε υγρή μορφή.
Το νερό καλύπτει περίπου το 70% της επιφάνειας του πλανήτη, κάτι που τον καθιστά πολύ ξεχωριστό και σπάνιο. Είναι γνωστό πως το νερό είναι απαραίτητο για τη ζωή, αλλά η παρουσία του σε υγρή μορφή, σε τόσο μεγάλες ποσότητες στην επιφάνεια ενός πλανήτη, είναι πραγματικά αξιοσημείωτη. Ελάχιστοι κόσμοι στην αστρική μας γειτονιά έχουν τέτοιες συνθήκες.
Οξυγόνο και ζωή
Ας δούμε, όμως, λίγο πιο προσεκτικά τις ιδιαιτερότητες του γαλάζιου πλανήτη. Ένα απ’ τα πιο εντυπωσιακά χαρακτηριστικά του είναι το υψηλό ποσοστό οξυγόνου, το οποίο αποτελεί περίπου το 21% της ατμόσφαιρας. Το οξυγόνο είναι ένα εξαιρετικά δραστικό στοιχείο και, σε άλλους κόσμους, τείνει να δεσμεύεται σε σταθερές χημικές ενώσεις. Το γεγονός ότι στη Γη παραμένει σε ελεύθερη μορφή, σε τόσο μεγάλες ποσότητες, σημαίνει ότι υπάρχει ένας συνεχής μηχανισμός παραγωγής του: ο μηχανισμός αυτός είναι η ζωή.
Μικροσκοπικά έμβια όντα, όπως κάποια βακτήρια και φυτικοί οργανισμοί, χρησιμοποιούν τη διαδικασία της φωτοσύνθεσης για να απελευθερώνουν οξυγόνο στην ατμόσφαιρα. Αυτά τα μικρά και δυσδιάκριτα πλάσματα έχουν αλλάξει ριζικά τον πλανήτη, δημιουργώντας ένα οικοσύστημα βασισμένο στην παρουσία του οξυγόνου.
Οι μεγαλύτεροι και πιο πολύπλοκοι οργανισμοί, όπως τα πτηνά και τα θηλαστικά, έχουν μάθει να εκμεταλλεύονται αυτό το στοιχείο για την επιβίωσή τους. Η ζωή εδώ, λοιπόν, δεν έχει βρει απλώς τρόπο να προσαρμόζεται στις ιδιαιτερότητες του περιβάλλοντος, αλλά έχει και τη δυνατότητα να το αλλάζει δραστικά.
Η βιοποικιλότητα είναι πραγματικά εντυπωσιακή. Ο πλανήτης φιλοξενεί σήμερα πάνω από 9 εκατομμύρια είδη οργανισμών, τα οποία εξελίχθηκαν σε διαφορετικά περιβάλλοντα, από τους παγωμένους πόλους μέχρι τα θερμά και υγρά δάση του ισημερινού. Κάθε περιβάλλον έχει τις δικές του μορφές ζωής οι οποίες εξελίσσονται και σμιλεύονται απ’ την αλληλεπίδρασή τους με το κλίμα και τη γεωλογία του πλανήτη.
Σελήνη
Ένας παράγοντας που σταθεροποιεί αυτόν τον κόσμο είναι ο πολύ μεγάλος φυσικός δορυφόρος του: ένα βομβαρδισμένο γκρίζο φεγγάρι. Έχει διάμετρο περίπου 3.500 χιλιόμετρα και έχει αρκετή μάζα ώστε να παίζει κρίσιμο ρόλο στη σταθεροποίηση της κλίσης του άξονα του πλανήτη. Αυτή η σταθερή κλίση εξασφαλίζει σχετικά σταθερές εποχές και σταθερό κλίμα, κάτι που με τη σειρά του επιτρέπει στις μορφές ζωής να εξελίσσονται μέσα σε κάπως προβλέψιμες συνθήκες. Χωρίς τον δορυφόρο αυτόν, η κλίση του άξονα θα μεταβαλλόταν κι οι κλιματικές διακυμάνσεις θα ήταν ακραίες, καθιστώντας την επιβίωση πολύ πιο δύσκολη.
Κίνδυνοι και Καταστροφές
O γαλάζιος κόσμος, βέβαια, δεν είναι παράδεισος. Εμφανίζει έντονη γεωλογική δραστηριότητα με αποτέλεσμα να έχει παράξενες κινούμενες τεκτονικές πλάκες, αλλά και πολλά ηφαίστεια. Οι αργές αλλά σταθερές μετακινήσεις των ηπείρων καθιστούν τον πλανήτη τον πιο σεισμογενή ολόκληρου του πλανητικού συστήματος.
Επίσης, τα ηφαίστεια παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του κλίματος, ενώ συνεισφέρουν ακόμα και στη χημεία της ατμόσφαιρας. Αυτές οι γεωλογικές διεργασίες, αν και κατά διαστήματα γίνονται καταστροφικές, διατηρούν τον πλανήτη «ζωντανό», με την επιφάνειά του να ανανεώνεται διαρκώς.
Υπάρχει, όμως, και η σκοτεινή πλευρά των αλλαγών. Βλέπετε, ο γαλάζιος κόσμος δεν ήταν ούτε θα είναι πάντα φιλόξενος. Η ιστορία του είναι γεμάτη από καταστροφές. Εκτιμάται ότι συνολικά έχουν υπάρξει πάνω από 4 δισεκατομμύρια είδη ζωής, εκ των οποίων σήμερα ζουν μόνο 9 εκατομμύρια. Με άλλα λόγια, λόγω μεταβολών και καταστροφών έχει αφανιστεί πάνω από το 99,5% όλων των ειδών που υπήρξαν ποτέ.
Τουλάχιστον πέντε μεγάλες μαζικές εξαφανίσεις ειδών έχουν καταγραφεί, με πιο πρόσφατη αυτή που συνέβη πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια, όταν ένας αστεροειδής προκάλεσε τον αφανισμό του 70% των ειδών. Αυτές οι καταστροφές άνοιξαν τον δρόμο για την ανάπτυξη νέων μορφών ζωής και ολόκληρων οικοσυστημάτων, επιδεικνύοντας την ανθεκτικότητα της ζωής στον γαλάζιο κόσμο.
Όμως, τα έμβια όντα σε αυτόν τον πλανήτη έχουν λιγότερο χρόνο απ’ ό,τι στον δικό μας. Διότι η φωτεινότητα του άστρου τους αυξάνεται και εκτιμάται ότι το αργότερο σε 1 δισεκατομμύριο χρόνια η ζωή θα είναι αδύνατη. Είναι άγνωστο αν μέχρι τότε θα ‘χει προλάβει κάποια μορφή ζωής να ‘χει δημιουργήσει έναν Αστρικό Πολιτισμό…
Ο άνθρωπος
Σήμερα, στον πλανήτη κυριαρχεί ένα είδος που έχει κατορθώσει να διαμορφώσει και να αλλάξει το τοπίο γύρω του, σε μια κλίμακα που σπάνια συναντάται αλλού. Οι «άνθρωποι», όπως αποκαλούν τους εαυτούς τους, έχουν αναπτύξει ενδιαφέρουσες τεχνολογίες που μπορούν να επηρεάσουν το περιβάλλον σε παγκόσμιο επίπεδο. Χρησιμοποιούν αρκετούς από τους φυσικούς πόρους του πλανήτη αν και εκμεταλλεύονται ένα μικρό ποσοστό της ενέργειας που είναι διαθέσιμη σε αυτόν.
Η τεχνολογική ανάπτυξη, όμως, συνοδεύεται από μεγάλες προκλήσεις. Οι δραστηριότητες της ανθρωπότητας έχουν οδηγήσει σε σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, όπως είναι η κλιματική αλλαγή και η μείωση της βιοποικιλότητας. Το οικοσύστημα του πλανήτη μοιάζει να βρίσκεται σ’ ένα κρίσιμο σημείο της ιστορίας του. Η ισορροπία μεταξύ των φυσικών διεργασιών και των ανθρώπινων δραστηριοτήτων είναι πολύ εύθραυστη.
Αξιοσημείωτο είναι επίσης το γεγονός ότι, παρά την τεχνολογική πρόοδο, το κυρίαρχο είδος μοιάζει να βρίσκεται ακόμα σε μια ημι-άγρια κατάσταση, μιας και ένα τεράστιο μέρος της ενέργειας και των διαθέσιμων πόρων αφιερώνονται στη δημιουργία καταστροφικών όπλων: άλλοτε πυρηνικών, άλλοτε βιολογικών και άλλοτε όπλων τεχνητής νοημοσύνης που αποσκοπούν στην κυριαρχία ενός μικρού κομματιού της ανθρωπότητας πάνω σε κάποιο άλλο.
Την ίδια στιγμή, στη γνώση, την εξερεύνηση και την επιστήμη αφιερώνεται ένα πολύ μικρότερο ποσοστό των διαθέσιμων πόρων. Ενώ είναι, λοιπόν, ένα πολλά υποσχόμενο είδος, είναι άγνωστο αν ο άνθρωπος θα καταφέρει να γίνει πραγματικά σκεπτόμενο είδος με νοημοσύνη. Και τώρα, στο ξεκίνημα της διαστημικής εποχής του είδους μένει να δούμε αν οι πρωτόγονοι αυτοί κάτοικοι θα καταφέρουν να διατηρήσουν την ισορροπία ή αν ο πλανήτης θα αναγκαστεί, για άλλη μια φορά, να αλλάξει δραστικά.
Αυτός είναι λοιπόν ο γαλάζιος κόσμος, ή αλλιώς… η «Γη», όπως την αποκαλούν οι άνθρωποι. Ένας σπάνιος, ποικιλόμορφος, αλλά και εύθραυστος κόσμος. Ένας πλανήτης γεμάτος εκπλήξεις, που ταξιδεύει εδώ και 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια μέσα στο Σύμπαν, φιλοξενώντας το θαυμαστό φαινόμενο της ζωής.
Απαντήσεις σε πιθανές ερωτήσεις:
Γιατί ο πολιτισμός που περιγράφει τη Γη βρίσκεται σε τροχιά γύρω από νάνο αστέρα;
Διότι οι νάνοι αστέρες τύπου Μ και τύπου K είναι οι πιο πολυάριθμοι αστέρες του Γαλαξία, αποτελώντας σχεδόν το 90% του συνολικού αριθμού των κανονικών άστρων. Επίσης, είναι μακροβιότεροι από τον Ήλιο μας, προσφέροντας σχετικά σταθερές συνθήκες για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Ο πολιτισμός που περιγράφει τα γεγονότα είναι μεταξύ τύπου Ι και τύπου ΙΙ, δηλαδή βρίσκεται στην πορεία της μετάβασής του από Πλανητικό, σε Αστρικό Πολιτισμό.
Ποια είναι τελικά η σύσταση της ατμόσφαιρας
Παρ’ όλο που συνήθως τα κυρίαρχα συστατικά της ατμόσφαιρας αναφέρονται με τη σειρά Άζωτο, Οξυγόνο, Αργό, Διοξείδιο του άνθρακα, στην πραγματικότητα το τρίτο κατά σειρά συστατικό είναι το νερό. Η προηγούμενη σειρά αναφέρεται σε εντελώς ξηρό αέρα. Όμως, στην πράξη, ο αέρας περιέχει νερό σε μορφή υδρατμών, σε ποσοστά που μπορούν να φτάσουν ακόμα και το 4% του συνολικού όγκου του ατμοσφαιρικού αέρα. Δηλαδή, πολύ πάνω από το 0,9% που αντιστοιχεί στο Αργό.
Πόσα είδη ζωής υπάρχουν σήμερα στη Γη;
Οι σημερινές εκτιμήσεις δίνουν έναν αριθμό πάνω από 8,7 εκατομμύρια είδη, αν και πολλοί ερευνητές εκτιμούν ότι ο πραγματικός αριθμός των ειδών μπορεί να είναι τάξεις μεγέθους μεγαλύτερος. Η δυσκολία της ακριβούς εκτίμησης οφείλεται στην ποικιλομορφία της μικροβιακής ζωής.
Αναφέρεται στο βίντεο ότι ο ανθρώπινος πολιτισμός είναι σε ημι-άγρια κατάσταση. Δεν είναι λίγο σκληρό αυτό;
Μια ματιά στις δαπάνες της μεγαλύτερης δύναμης του πλανήτη είναι ενδεικτική. Ο ετήσιος προϋπολογισμός της NASA είναι της τάξης των 20 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ οι ετήσιες δαπάνες του στρατού των ΗΠΑ είναι της τάξης του 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων (δηλαδή 1000 δισεκατομμύρια). Στα μάτια ενός ειρηνικού διαστημικού πολιτισμού το συμπέρασμα που θα βγαίνει θα είναι αρκετά σαφές: είμαστε ένας πολιτισμός σε πόλεμο, ένας πολιτισμός με άγρια ένστικτα που σίγουρα δεν έχει ως κυρίαρχο στόχο την εξερεύνηση και την άντληση γνώσης.
