Το ρόβερ Perseverance, το οποίο προσεδαφίστηκε στον κρατήρα Jezero στην επιφάνεια του Άρη τον Φεβρουάριο του 2021, ενδέχεται να εντόπισε ίχνη αρχέγονης εξωγήινης ζωής σε έναν μικρό βράχο του κόκκινου πλανήτη. Ο βράχος περιλαμβάνει χημικές ουσίες και δομές που θα μπορούσαν να έχουν σχηματιστεί από μικροβιακή ζωή δισεκατομμύρια χρόνια πριν. Εξάλλου, είναι γνωστό πως στο παρελθόν ο Άρης ήταν ένας πλανήτης αρκετά διαφορετικός, με τρεχούμενο νερό και λίμνες, όπως αυτή που υπήρχε στον κρατήρα Jezero στον οποίο βρίσκεται το Perseverance.
Στο εσωτερικό του βράχου έχουν εντοπιστεί οργανικές ενώσεις. Επιπλέον, στην επιφάνειά του βρίσκονται γραμμές πλούσιες σε θειικό ασβέστιο, κάτι που μαρτυρά την ενδεχόμενη ύπαρξη νερού που κάποτε κυλούσε σε αυτό. Τόσο οι οργανικές ενώσεις όσο και το νερό είναι συστατικά απαραίτητα για την χημεία της ζωής όπως τη γνωρίζουμε. Τέλος, ιδιαίτερα χαρακτηριστικές είναι οι δεκάδες μικρές λευκές κηλίδες στην επιφάνεια του βράχου, οι οποίες περιβάλλονται από μαύρους δακτυλίους σιδήρου και φωσφορικού άλατος. Αντίστοιχες κηλίδες έχουν εντοπιστεί σε πετρώματα της Γης και είναι γνωστό πως προκαλούνται από χημικές αντιδράσεις που αποτελούν πηγή ενέργειας για μικρόβια.
Εικόνα: NASA/JPL-Caltech/MSSS
Ο David Flanney από το Queensland University of Technology στην Αυστραλία είναι αστροβιολόγος και μέλος της επιστημονικής ομάδας του Perseverance. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, η εύρεση των εν λόγω κηλίδων στο πέτρωμα στον Άρη αποτελεί μεγάλη έκπληξη μιας και, στη Γη, αυτές οι κηλίδες σε πέτρες σχετίζονται με απολιθώματα μικροβίων.
Αν και ο συνδυασμός οργανικών ενώσεων, θειικού ασβεστίου και των χαρακτηριστικών κηλίδων είναι κάτι που εντοπίζεται για πρώτη φορά σε δείγμα του Άρη, δεν αποτελεί αδιάσειστη απόδειξη για την ύπαρξη αρχέγονης μικροβιακής εξωγήινης ζωής. Για παράδειγμα, θειικό ασβέστιο θα μπορούσε να είχε διεισδύσει στο πέτρωμα λόγω της πολύ αυξημένης θερμοκρασίας που ίσως επικρατούσε στον κόκκινο πλανήτη. Η θερμοκρασία αυτή θα ήταν τόσο υψηλή που θα απέτρεπε την ύπαρξη ζωής. Ωστόσο, δεν είναι γνωστό αν οι κηλίδες μπορούν να σχηματιστούν από κάποιον άλλο μηχανισμό που να μη σχετίζεται με μικροβιακή ζωή.
Το πέτρωμα, στο οποίο έχει δοθεί το ψευδώνυμο «Cheyava Falls», βρίσκεται στην άκρη μιας κοιλάδας, που ονομάζεται «Neretva Vallis», ενός αρχαίου ποταμού που κάποτε υπήρχε στον Άρη. Το ποτάμι αυτό σχηματίστηκε από το νερό που ανάβλυζε στον κρατήρα Jezero. Σύμφωνα με ένα πιθανό σενάριο, ποσότητα λάσπης που διέθετε οργανικές ενώσεις κατέληξε στην κοιλάδα και στη συνέχεια στερεοποιήθηκε και σχημάτισε το πέτρωμα. Σε δεύτερη φάση, πάνω στο πέτρωμα κύλησε νερό το οποίο ευθύνεται για την παρουσία των γραμμών με θειικό ασβέστιο και των κηλίδων.
Εικόνα: NASA/JPL-Caltech/MSSS
Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του πετρώματος, τα οποία αποτελούν ισχυρές ενδείξεις για μικροβιακή ζωή στο παρελθόν του κόκκινου πλανήτη, έχουν παρθεί έπειτα από ενδελεχή ανάλυση που πραγματοποίησε το Perseverance με τα όργανα που διαθέτει. Πλέον, το ρόβερ δεν μπορεί να προσφέρει περαιτέρω στην ανάλυση του πετρώματος.
Οι ερευνητές θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν πιο εξελιγμένο εξοπλισμό ώστε να μελετήσουν περισσότερο το πέτρωμα αν αυτό έφτανε στη Γη. Έπειτα από την ανακάλυψη αυτή, κρίνεται σημαντικότερο από ποτέ να πραγματοποιηθεί η πολυσυζητημένη αποστολή «Mars Sample Return», που έχει ως σκοπό να σταλούν στη Γη δείγματα που έχει συλλέξει από τον Άρη το Perseverance. Ο κυριότερος λόγος για τον οποίο η εν λόγω αποστολή καθυστερεί είναι το σχετικά υψηλό κόστος που ένα τέτοιο εγχείρημα θα απαιτούσε. Το βέβαιο είναι πως μόνο με ενδελεχέστερη μελέτη του πετρώματος θα μπορούσε να διαπιστωθεί αν πράγματι οι ενδείξεις αυτές αποτελούν αποδείξεις πως πριν δισεκατομμύρια χρόνια στον Άρη είχε υπάρξει ζωή. Κι αν αυτό συμβεί, θα έχει απαντηθεί ένα από τα πιο συναρπαστικά ερωτήματα που έχει θέσει η επιστήμη· αυτό περί της ύπαρξης εξωγήινης ζωής στο Σύμπαν.
