Μία νέα έκρηξη σουπερνόβα ανακαλύφθηκε από τον ερασιτέχνη αστρονόμο Koichi Itagaki στις 19 Μαΐου. Βρίσκεται στον γαλαξία Pinwheel, ή Μ101, τον οποίο μπορούμε να εντοπίσουμε στον νυχτερινό ουρανό κοντά στον αστερισμό της Μεγάλης Άρκτου. Η έκρηξη SN 2023ixf, όπως ονομάστηκε, δεν είναι ορατή με γυμνό μάτι, ωστόσο μπορεί να παρατηρηθεί από ερασιτέχνες αστρονόμους με μικρά τηλεσκόπια. Υπολογίζεται ότι η λαμπρότητά της θα αυξηθεί μέσα στις επόμενες ημέρες και θα είναι ορατή με μικρό τηλεσκόπιο κατά τη διάρκεια των επόμενων μηνών, ως μία έντονη φωτεινή κουκίδα. Ήδη πολλοί ερασιτέχνες αστρονόμοι έσπευσαν να τη φωτογραφίσουν.
Φωτογραφία: Craig Stocks
Η προηγούμενη έκρηξη σουπερνόβα που παρατηρήθηκε στον σπειροειδή γαλαξία Pinwheel έλαβε χώρα το 2011, σε διπλό σύστημα αστέρων, εκ των οποίων ο ένας ήταν λευκός νάνος. Η τωρινή έκρηξη, SN 2023ixf, φαίνεται να έχει διαφορετική φύση. Ανήκει στην κατηγορία Σουπερνόβα Τύπου ΙΙ και προκλήθηκε από έναν αστέρα μεγάλης μάζας, ο οποίος ολοκλήρωσε τη ζωή του αποτινάσσοντας μέρος των εξωτερικών στρωμάτων του με τεράστιες ταχύτητες προς τα έξω. Είναι ένα σπάνιο και βίαιο γεγονός που προκαλεί απότομη αύξηση της λαμπρότητας στην περιοχή του αστέρα. Πρόκειται για την πιο κοντινή στη Γη έκρηξη σουπερνόβα που έχει ανιχνευθεί την τελευταία δεκαετία. Ωστόσο, η απόστασή της από εμάς δεν είναι μικρή. Ο γαλαξίας Pinwheel βρίσκεται 21 εκατομμύρια έτη φωτός μακριά από τη Γη. Συγκριτικά, 50 έτη φωτός είναι η μέγιστη απόσταση μιας έκρηξης σουπερνόβα για να έχει κάποιου είδους επίδραση στη Γη.
Στην παρακάτω εικόνα σημειώνεται η θέση της SN 2023ixf στον νυχτερινό ουρανό. Για να την εντοπίσουμε, στρεφόμαστε προς τον βορρά, στον αστερισμό της Μεγάλης Άρκτου. Είναι αειφανής αστερισμός για την Ελλάδα, δηλαδή βρίσκεται πάντοτε πάνω από τον ορίζοντα και είναι ορατός όλες τις εποχές του χρόνου, κάθε ώρα της ημέρας. Επομένως, δεν υπάρχει κάποιος περιορισμός στην ώρα της παρατήρησης. Ο γαλαξίας Pinwheel, γνωστός και ως αντικείμενο Μ101 του καταλόγου Messier, εντοπίζεται εύκολα, καθώς σχηματίζει ένα σχεδόν ισόπλευρο τρίγωνο με τους αστέρες Mizar και Alkaid, τους δύο τελευταίους της ουράς της Μεγάλης Άρκτου.
Η SN 2023ixf δεν είναι η πρώτη σημαντική ανακάλυψη του Koichi Itagaki. Γεννημένος στις 12 Νοεμβρίου 1947 στην πόλη Yamagata της Ιαπωνίας, ασχολείται ερασιτεχνικά με την αστρονομία στο ιδιωτικό του αστεροσκοπείο που βρίσκεται στις πλαγιές του όρους Zao και περιέχει τέσσερις θόλους και πέντε τηλεσκόπια διαφορετικών διαμέτρων. Έχει ανακαλύψει πάνω από 100 σουπερνόβα, 3 κομήτες και 5 μεταβλητούς αστέρες. Το έργο του είναι εντυπωσιακό και αποδεικνύει τη μεγάλη συνεισφορά των ερασιτεχνών αστρονόμων στην επιστημονική έρευνα.
