Στο άρθρο αυτό θα δούμε τις θέσεις των αστερισμών και των ουράνιων σωμάτων κατά τη διάρκεια του Φεβρουαρίου 2025.
Νωρίς το πρωί
Κοιτώντας ανατολικά τις ημέρες του Φεβρουαρίου πριν τα χαράματα, δε θα εντοπίσουμε κανέναν πλανήτη, όπως συνηθίζαμε να βλέπουμε στον ουρανό τους προηγούμενους μήνες. Ξεχωρίζουν, ωστόσο, τρία λαμπρά αστέρια. Αυτά αποτελούν το θερινό τρίγωνο, έναν πολύ γνωστό σχηματισμό στον ουρανό που όμως δεν αποτελεί ξεχωριστό αστερισμό. Αντιθέτως, αποτελείται από τους αστέρες Βέγκα, Ντένεμπ και Αλτάιρ, που ανήκουν ο πρώτος στον αστερισμό της Λύρας, ο δεύτερος στον Κύκνο και ο τρίτος στον αστερισμό του Αετού.
Αν και ο Ντένεμπ φαίνεται αμυδρότερος από τους άλλους δύο, στην πραγματικότητα αυτό οφείλεται στο ότι βρίσκεται σε πολύ μεγαλύτερη απόσταση από τη Γη σε σύγκριση με αυτούς. Αν βρίσκονταν και οι τρεις αστέρες στην ίδια απόσταση, ο Ντένεμπ θα ξεχώριζε με μεγάλη διαφορά. Συγκεκριμένα, ο Βέγκα και ο Αλτάιρ έχουν 52 και 10 φορές, αντίστοιχα, μεγαλύτερη φωτεινότητα από τον Ήλιο μας, την ίδια στιγμή που ο Ντένεμπ είναι έως και 200.000 φορές πιο φωτεινός από τον Ήλιο! Ο Ντένεμπ είναι ένας λευκός υπεργίγαντας αστέρας, ένας από τους πιο φωτεινούς αστέρες σε ολόκληρο τον Γαλαξία μας.

Λίγο μετά τη δύση του Ηλίου
Λίγο μετά το ηλιοβασίλεμα στον ουρανό εντοπίζουμε έναν μικρό αστερισμό, τον αστερισμό του τριγώνου. Περιλαμβάνει έναν πολύ γνωστό γαλαξία, τον «γαλαξία του Τριγώνου» (Triangulum Galaxy/Messier 33). Ο γαλαξίας αυτός ανήκει στην τοπική ομάδα γαλαξιών η οποία αποτελείται από τον Γαλαξία μας και γαλαξίες που βρίσκονται κοντά σε αυτόν, όπως ο γαλαξίας της Ανδρομέδας και τα Νέφη του Μαγγελάνου. Ο γαλαξίας του Τριγώνου είναι ο τρίτος μεγαλύτερος γαλαξίας της τοπικής ομάδας, με τη δεύτερη θέση να ανήκει στον δικό μας Γαλαξία και την πρώτη στον γαλαξία της Ανδρομέδας. Ο γαλαξίας του Τριγώνου μπορεί να παρατηρηθεί με γυμνό μάτι μόνο κάτω από εξαιρετικές συνθήκες ορατότητας. Στις υπόλοιπες περιπτώσεις, παρατηρείται με χρήση ειδικού εξοπλισμού. Μάλιστα, το αν ο γαλαξίας του Τριγώνου μπορεί εξαρχής να παρατηρηθεί με γυμνό μάτι και το πόσο εύκολα συμβαίνει αυτό αποτελεί ένα από τα κριτήρια που χρησιμοποιούνται στην «κλίμακα Bortle», μια κλίμακα εννέα κατηγοριών που χαρακτηρίζουν τη λαμπρότητα του νυχτερινού ουρανού σε μια περιοχή. Ο αριθμός «1» αντιστοιχεί στον πιο «καθαρό» και σκοτεινό ουρανό, με ιδανικές συνθήκες παρατήρησης, ενώ ο αριθμός «9» αντιστοιχεί σε αστικό ουρανό με πολύ έντονη φωτορύπανση, όπου ελάχιστα ουράνια αντικείμενα μπορούν να γίνουν ορατά με γυμνό μάτι.


Δεξιά: Φωτογραφία του γαλαξία του Τριγώνου (Εικόνα: astrobin.com)
Τα απογεύματα του Φεβρουαρίου θα έχουμε τη δυνατότητα να εντοπίσουμε στον ουρανό στα δυτικά – νοτιοδυτικά τον Κρόνο. Ο γνωστότερος δακτυλιοειδής πλανήτης θα είναι πιο δύσκολα ορατός αυτό τον μήνα, καθώς όσο κυλούν οι μέρες θα φαίνεται όλο και πιο χαμηλά στον ορίζοντα μετά τη δύση του Ηλίου. Για τον λόγο αυτό είναι καλύτερο να επιλέξουμε να τον παρατηρήσουμε στις αρχές του μήνα, όποτε και οι συνθήκες θα είναι καλύτερες.
Ο δεύτερος πλανήτης του ηλιακού μας συστήματος που βρίσκεται την ίδια περίοδο της ημέρας σε αυτήν την κατεύθυνση είναι η Αφροδίτη. Η Αφροδίτη βρίσκεται ψηλότερα από τον ορίζοντα και θα μπορεί να παρατηρηθεί κάθε απόγευμα του Φεβρουαρίου.
Τέλος, με μεγαλύτερη δυσκολία θα μπορεί να παρατηρηθεί και ο πλανήτης Ερμής, ο οποίος θα κάνει την εμφάνισή του στα δυτικά – νοτιοδυτικά λίγο μετά το ηλιοβασίλεμα στα τέλη του μήνα.

Τη νύχτα
Τα βράδια του Φεβρουαρίου εντοπίζεται εύκολα το λαμπρότερο αστέρι του νυχτερινού ουρανού, ο Σείριος. Η λαμπρότητά του είναι τόσο μεγάλη, μάλιστα, που είναι συγκρίσιμη με τη λαμπρότητα πολλών πλανητών του ηλιακού μας συστήματος. Στην πραγματικότητα, ο Σείριος αποτελεί ένα σύστημα ενός αστέρα, του Σείριου Α, με μάζα διπλάσια από τη μάζα του Ήλιου μας και ενός λευκού νάνου, του Σείριου Β, με μάζα ίση με τη μάζα του Ήλιου μας αλλά ακτίνα λίγο μικρότερη από αυτήν της Γης. Ο Σείριος ανήκει στον αστερισμό του Μεγάλου Κυνός, έναν γνωστό αστερισμό του χειμερινού νυχτερινού ουρανού, που συνορεύει με τον αστερισμό του Ωρίωνα.
Πιο ψηλά στον ουρανό, βρίσκεται ο αστερισμός του Μικρού Κυνός, που συνορεύει και αυτός με τον Ωρίωνα. Πρόκειται για έναν μικρό αστερισμό, που διαθέτει όμως ένα αρκετά λαμπρό αστέρι, που ονομάζεται Προκύων. Ο Προκύων, ο Σείριος και ο Μπετελγκέζ, που ανήκουν στους αστερισμούς του Μικρού Κυνός, του Μεγάλου Κυνός και του Ωρίωνα αντίστοιχα, σχηματίζουν το «Χειμερινό Τρίγωνο», έναν σχηματισμό παρόμοιο με το θερινό τρίγωνο.

Στο νυχτερινό ουρανό του Φεβρουαρίου εντοπίζεται και ο πλανήτης Άρης. Θα τον βρούμε στον αστερισμό των Διδύμων, κοντά στα άστρα Κάστωρ και Πολυδεύκης.
Σχετικά κοντά στον Άρη στον ουρανό βρίσκεται και ο Δίας, ο οποίος προβάλλεται στον γειτονικό αστερισμό του Ταύρου.
Φάσεις της Σελήνης
Τέλος, σε ό,τι αφορά τη Σελήνη, αυτή θα βρίσκεται στη φάση του πρώτου τετάρτου στις 5 του μηνός. Η πανσέληνος παρατηρείται το βράδυ της 12ης Φεβρουαρίου στον αστερισμό του Λέοντα. Η Σελήνη θα βρεθεί σε φάση τρίτου τετάρτου στις 20 του μηνός και σε φάση νέας σελήνης στις 28 Φεβρουαρίου. Ωστόσο, κατά τη φάση της νέας σελήνης δεν μπορεί να παρατηρηθεί, καθώς το ημισφαίριο το οποίο είναι στραμμένο προς τη Γη δε φωτίζεται από τον Ήλιο.
Ακολουθεί πίνακας με την ορατότητα των πλανητών για αυτόν τον μήνα.
Ερμής | Δύσκολα ορατός αυτόν τον μήνα στα δυτικά μετά το ηλιοβασίλεμα προς τα τέλη του Φεβρουαρίου |
Αφροδίτη | Ορατή αυτόν τον μήνα στα δυτικά – νοτιοδυτικά μετά το ηλιοβασίλεμα |
Άρης | Ορατός ολόκληρο τον μήνα τη νύχτα |
Δίας | Ορατός ολόκληρο τον μήνα τη νύχτα |
Κρόνος | Δύσκολα ορατός αυτόν τον μήνα στα δυτικά – νοτιοδυτικά μετά το ηλιοβασίλεμα, κυρίως στις αρχές του Φεβρουαρίου |
Ακολουθεί εικόνα με τον αστροχάρτη του μήνα.
Για την εκμάθηση του νυχτερινού ουρανού σας προτείνουμε το εξαιρετικό Βιβλίο του Νυχτερινού Ουρανού του Άρη Μυλωνά το οποίο θα βρείτε εδώ.