Το βράδυ της 11ης προς 12ης Δεκεμβρίου πρόκειται να πραγματοποιηθεί ένα πολύ ξεχωριστό φαινόμενο, καθώς ένα από τα λαμπρότερα αστέρια που φαίνονται από τη Γη, ο Μπετελγκέζ (Betelgeuse), θα εξαφανιστεί από τον ουρανό για μερικά δευτερόλεπτα. Η εξαφάνισή του οφείλεται στο γεγονός ότι ο αστεροειδής «319 Leona» θα βρεθεί στην ευθεία παρατήρησης του Μπετελγκέζ, προκαλώντας ουσιαστικά μια έκλειψη του αστέρα.
Η έκλειψη του αστέρα θα είναι ορατή από περιοχές της Γης που περιλαμβάνονται σε μια πολύ λεπτή ζώνη. Η ζώνη αυτή διέρχεται από τη χώρα μας και το θέαμα αναμένεται να είναι ορατό από περιοχές της κεντρικής και βόρειας Ελλάδας.
Δεξιά: Η ζώνη με τις περιοχές της Ελλάδας στις οποίες η απόκρυψη του Μπετελγκέζ θα είναι ορατή (Εικόνα: OccultWatcher)
Πώς να παρατηρήσετε το φαινόμενο
Η απόκρυψη του Μπετελγκέζ από τον αστεροειδή θα πραγματοποιηθεί τα ξημερώματα της 12ης Δεκεμβρίου, στις 03:17 ώρα Ελλάδος, και υπολογίζεται πως δε θα διαρκέσει περισσότερο από 15 δευτερόλεπτα. Την ώρα εκείνη ο αστερισμός του Ωρίωνα θα βρίσκεται στα νοτιοδυτικά. Μπορείτε να τον εντοπίσετε εύκολα, βρίσκοντας τρία χαρακτηριστικά άστρα που βρίσκονται σε σειρά στον ουρανό, κοντά το ένα στο άλλο, και αποτελούν τη «Ζώνη του Ωρίωνα». Λίγο πάνω από τη ζώνη βρίσκεται ο Μπετελγκέζ, ένα ιδιαίτερα λαμπρό, κόκκινο άστρο, σε ύψος 46° 27′ πάνω από τον ορίζοντα. Φροντίστε να εντοπίσετε τον αστερισμό του Ωρίωνα και τον Μπετελγκέζ λίγα λεπτά πριν την αναμενόμενη στιγμή της έκλειψής του, ώστε να ξέρετε πού να κοιτάξετε για να την παρατηρήσετε.
Αξίζει να σημειωθεί πως υπάρχει αρκετή αβεβαιότητα σε ό,τι αφορά το μέγεθος του αστεροειδούς. Εξάλλου, τα εξωτερικά στρώματα της ατμόσφαιρας του Μπετελγκέζ είναι πολύ αραιά και εκτείνονται σε μεγάλες αποστάσεις από το κέντρο του, επομένως, δεν είναι βέβαιο το αν θα παρατηρηθεί ολική απόκρυψή του από τον αστεροειδή ή αν θα καλυφθεί μόνο η κεντρική του περιοχή, όπως συμβαίνει με τη Σελήνη και τον Ήλιο κατά τη διάρκεια μιας δακτυλιοειδούς έκλειψης. Υπάρχει πιθανότητα, δηλαδή, να παρατηρηθεί απλά μια μεγάλη ελάττωση της λαμπρότητας του αστέρα, χωρίς αυτός να «εξαφανιστεί» πλήρως από τον ουρανό.
Η σημασία του γεγονότος
Μέσω του γεγονότος της έκλειψης οι αστρονόμοι πρόκειται να εξαγάγουν πολύτιμα συμπεράσματα για τον αστεροειδή 319 Leona, που βρίσκεται στην κύρια ζώνη των αστεροειδών, ανάμεσα στις τροχιές του Άρη και του Δία. Μέχρι στιγμής εκτιμάται πως ο αστεροειδής έχει ελλειψοειδές σχήμα με διαστάσεις 80 επί 55 χιλιόμετρα, όπως συμπέραναν οι αστρονόμοι έπειτα από αποκρύψεις άλλων, αμυδρών αστέρων από αυτόν. Μετά από την Τρίτη, όμως, είναι βέβαιο πως η γνώση μας σχετικά με τον αστεροειδή θα εμπλουτιστεί με πληθώρα νέων δεδομένων.
Σημαντικά συμπεράσματα αναμένεται να εξαχθούν και για τον Μπετελγκέζ. Πρόκειται για ένα από τα γνωστότερα και λαμπρότερα αστέρια του νυχτερινού ουρανού. Βρίσκεται στον αστερισμό του Ωρίωνα και ξεχωρίζει λόγω του έντονου κόκκινου χρώματός του. Είναι ένας κόκκινος υπεργίγαντας αστέρας που βρίσκεται στα τέλη της «ζωής» του, η οποία πρόκειται να ολοκληρωθεί με μια εντυπωσιακή έκρηξη supernova. Η απόκρυψη του Μπετελγκέζ από τον αστεροειδή τα ξημερώματα της Τρίτης θα δώσει στους αστρονόμους την ευκαιρία να μελετήσουν τον αστέρα και να εξαγάγουν συμπεράσματα σχετικά με το μέγεθος και την ατμόσφαιρά του.
Η έκλειψη του Μπετελγκέζ από τον αστεροειδή 319 Leona είναι αδιαμφισβήτητα ένα γεγονός μεγάλης σημασίας για την επιστημονική κοινότητα. Πρόκειται, όμως, και για ένα ιδιαίτερο θέαμα, πολύ εντυπωσιακό για τους ανθρώπους που θα βρίσκονται στις περιοχές απ’ όπου θα είναι δυνατή η παρατήρησή του. Είναι, εξάλλου, γνωστό πως ο αστέρας Μπετελγκέζ θα εξαφανιστεί μόνιμα στο μέλλον από τον ουρανό, αφότου πραγματοποιηθεί η έκρηξη supernova που θα σημάνει το τέλος της «ζωής» του. Το γεγονός της απόκρυψής του από τον αστεροειδή το βράδυ της Δευτέρας θα μας δείξει, για λίγα μόλις δευτερόλεπτα, πώς θα φαίνεται ο νυχτερινός ουρανός του χειμώνα χωρίς ένα από τα χαρακτηριστικότερα άστρα του.
Αν δεν βρίσκεστε στη ζώνη με τις περιοχές στις οποίες η παρατήρηση της απόκρυψης του Μπετελγκέζ θα είναι ορατή, μπορείτε να παρακολουθήσετε το φαινόμενο στην WebTV του Virtual Telescope Project. Η μετάδοση θα ξεκινήσει ζωντανά στις 03:00 τα ξημερώματα της 12ης Δεκεμβρίου.
Μπορείτε να μάθετε περισσότερα για τον αστέρα Μπετελγκέζ στο ακόλουθο βίντεο:
