Τον Μάρτιο του 2022 δύο αστρονόμοι ανακάλυψαν ένα σώμα κοντά στον πλανήτη Δία, χρησιμοποιώντας το «Zwicky Transient Facility» στο αστεροσκοπείο του Πάλομαρ στην Καλιφόρνια. Αν και η αρχική εκτίμηση ήταν πως το σώμα ήταν αστεροειδής, πιο λεπτομερείς παρατηρήσεις αποκάλυψαν πως επρόκειτο για έναν κομήτη, στον οποίο δόθηκε το όνομα C/2022 E3 (ZTF)1.
Χαρακτηριστικά του κομήτη
Όπως κάθε κομήτης, έτσι και ο C/2022 E3 (ZTF) είναι ένα ουράνιο σώμα που αποτελείται κυρίως από σκόνη και πάγο. Πιστεύεται πως προέρχεται από το νέφος του Oort, ένα σύνολο παγωμένων υπολειμμάτων από τον σχηματισμό του ηλιακού μας συστήματος, το οποίο έχει σφαιρικό σχήμα και βρίσκεται σε απόσταση μερικών χιλιάδων αστρονομικών μονάδων από τον Ήλιο.
Καθώς όμως ο κομήτης πλησιάζει τα ενδότερα του ηλιακού μας συστήματος, η θερμότητα του Ηλίου προκαλεί την εξάχνωση υλικών του και τον σχηματισμό της κόμης, η οποία περιβάλλει τον κομήτη σαν μια πολύ λεπτή ατμόσφαιρα. Το πράσινο χρώμα της κόμης του C/2022 E3 (ZTF) οφείλεται στην παρουσία διατομικού άνθρακα σε αυτήν. Ο ηλιακός άνεμος και η πίεση από την ηλιακή ακτινοβολία ασκούν δύναμη στην κόμη και προκαλούν τη δημιουργία της χαρακτηριστικής ουράς του κομήτη.
Εικόνα: Dan Bartlett/NASA
Υπολογίζεται πως η περίοδος του κομήτη είναι ίση με 50.000 έτη, επομένως η τελευταία φορά που βρέθηκε κοντά στη Γη ήταν όταν το είδος των Νεάντερταλ ζούσε στον πλανήτη. Σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις, βέβαια, ενδέχεται η τροχιά του C/2022 E3 (ZTF) να μην είναι ελλειπτική, αλλά παραβολική. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα ο κομήτης να μην πλησιάσει ξανά τον Ήλιο και έτσι να μην υπάρξει άλλη φορά που θα είναι ορατός από τη Γη, καθώς θα απομακρυνθεί στα βάθη του διαστήματος.
Πότε και πού θα είναι ορατός
Τον περασμένο Μάρτιο ο κομήτης βρισκόταν κοντά στον πλανήτη Δία. Πριν μερικές μέρες, στις 12 Ιανουαρίου του 2023, βρέθηκε στο περιήλιο, δηλαδή στο σημείο της τροχιάς του στο οποίο απέχει την ελάχιστη απόσταση από τον Ήλιο. Την 1η Φεβρουαρίου, βέβαια, θα βρεθεί πιο κοντά στη Γη από οποιαδήποτε άλλη μέρα, προτού αρχίσει να απομακρύνεται ξανά. Επομένως, είναι ήδη ορατός και θα συνεχίσει να είναι μέχρι και τις αρχές Φεβρουαρίου.
Ο κομήτης δεν μένει στάσιμος στον ουρανό, και έτσι κάθε νύχτα εντοπίζεται σε διαφορετικό σημείο του ουράνιου θόλου. Η πορεία που διαγράφει πάνω στην ουράνια σφαίρα αποτυπώνεται στην παρακάτω εικόνα. Μέχρι τις 25 Ιανουαρίου θα βρίσκεται εντός των ορίων του αστερισμού του Δράκοντα, ενώ στη συνέχεια θα περάσει στον αστερισμό της Μικρής Άρκτου. Στις αρχές του επόμενου μήνα, ο κομήτης θα βρίσκεται στον αστερισμό της Καμηλοπάρδαλης. Πρόκειται για έναν αρκετά αμυδρό αστερισμό, οπότε για τον εντοπισμό του κομήτη εκείνη την περίοδο καλό θα ήταν να χρησιμοποιηθούν κοντινοί αστερισμοί με λαμπρότερα αστέρια, όπως η Μικρή Άρκτος και ο Ηνίοχος.
Εικόνα: Sky & Telescope
Ο κομήτης μπορεί να παρατηρηθεί το βράδυ και μέχρι πριν την ανατολή του Ηλίου κοιτώντας βόρεια, καθώς εκεί βρίσκονται οι αστερισμοί στους οποίους προβάλλεται.
Οδηγίες παρατήρησης
Για την παρατήρηση του κομήτη μπορούν να χρησιμοποιηθούν κιάλια ή και τηλεσκόπιο. Δε θα είναι ορατός με γυμνό μάτι, τουλάχιστον όχι σε περιοχές με φωτορύπανση. Μόνο παρατηρητές σε σκοτεινές περιοχές, μακριά από τα φώτα της πόλης, ενδέχεται να μπορέσουν να τον δουν και χωρίς ειδικό εξοπλισμό.
Εικόνα: Michael Jäger
Η παρατήρηση του κομήτη μέχρι τις 29 Ιανουαρίου θα είναι δυνατή σχεδόν όλη τη νύχτα, αφού αυτός θα βρίσκεται σε σχετικά μεγάλο ύψος από τον ορίζοντα και η Σελήνη θα έχει δύσει, επομένως το φως της δε θα καθιστά τη θέαση του κομήτη δυσκολότερη. Από τις 29 Ιανουαρίου μέχρι και τις 2 Φεβρουαρίου ο κομήτης θα είναι καλύτερα παρατηρήσιμος μετά τα μεσάνυχτα και προς τις πρώτες πρωινές ώρες. Τις επόμενες ημέρες η παρατήρηση θα είναι δύσκολη, λόγω της πολύ λαμπερής Σελήνης που θα βρεθεί μάλιστα σε φάση Πανσελήνου στις 5 Φεβρουαρίου και θα βρίσκεται στον ουρανό καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας. Παρ’ όλα αυτά, θα είναι ορατός και εκείνη την περίοδο.
Ο κομήτης C/2022 E3 (ZTF) θα συνεχίσει την πορεία του στο διάστημα απομακρυνόμενος από τη Γη, και έτσι η φωτεινότητά του θα μειώνεται σταδιακά, μέχρι να μην είναι πια ορατός. Επομένως, τώρα είναι η ιδανική περίοδος να τον παρατηρήσουμε!
1. ZTF: Πρόκειται για τα αρχικά του Zwicky Transient Facility που χρησιμοποιήθηκε για την ανακάλυψη του κομήτη
