Αρχική Αστρονομικά ΝέαΑνακαλύφθηκε νέος πλανήτης σε τροχιά γύρω από τον Εγγύτατο του Κενταύρου
Αστρονομικά Νέα

Ανακαλύφθηκε νέος πλανήτης σε τροχιά γύρω από τον Εγγύτατο του Κενταύρου

Ο Proxima d είναι ένας από τους μικρότερους εξωπλανήτες που έχουν ανακαλυφθεί

by Λυδία Κωνσταντίνου
συγγραφέας: Λυδία Κωνσταντίνου

Ομάδα Αστρονόμων ανακάλυψε έναν ακόμα υποψήφιο πλανήτη σε τροχιά γύρω από τον Εγγύτατο του Κενταύρου, με μάζα η οποία φτάνει μόλις στο 25% της μάζας της Γης. Επομένως, είναι ένας από τους ελαφρύτερους πλανήτες που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα. Η ανακάλυψη πραγματοποιήθηκε με το τηλεσκόπιο Very Large Telescope του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου στη Χιλή (ESO’s VLT).

Καλλιτεχνική απεικόνιση του υποψήφιου πλανήτη Proxima d που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Εγγύτατο του Κενταύρου.
Εικόνα:  ESO/L. Calçada

Ο Εγγύτατος του Κενταύρου είναι ένας ερυθρός νάνος αστέρας που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 4,2 ετών φωτός από εμάς και είναι ο πιο κοντινός αστέρας στον Ήλιο. Ο Proxima d, όπως ονομάστηκε ο νέος υποψήφιος πλανήτης, δεν είναι ο μόνος σε τροχιά γύρω από το γειτονικό μας άστρο. Συγκεκριμένα, μέχρι σήμερα, έχουν ανακαλυφθεί ακόμα δύο πλανήτες, ο Proxima b και ο Proxima c. Ο πρώτος ολοκληρώνει μία περιφορά γύρω από το άστρο μόλις σε 11 ημέρες, ενώ ο δεύτερος χρειάζεται 5 ολόκληρα χρόνια.

Ο Proxima b παρατηρήθηκε λίγα χρόνια πριν χρησιμοποιώντας το όργανο HARPS, το οποίο βρίσκεται στο τηλεσκόπιο VLT του ESO. Το HARPS είναι ένας ανιχνευτής εξωπλανητών που βασίζεται στη μέθοδο ακτινικών ταχυτήτων. Ωστόσο, η ύπαρξη του πλανήτη επιβεβαιώθηκε το 2020 με την χρήση ενός νέου οργάνου στο VLT, του φασματογράφου μεγάλης ακρίβειας ESSPRESO. Ο Proxima b βρίσκεται στην κατοικήσιμη ζώνη του συστήματος.

Στα ίδια δεδομένα, λήφθηκε ένα σήμα το οποίο αρχικά ήταν αδύναμο, αλλά φανέρωνε την ύπαρξη αντικειμένου μικρής μάζας, με τροχιά περιόδου πέντε ημερών. Οι περαιτέρω έρευνες που πραγματοποιήθηκαν με τη χρήση του ESSPRESO επιβεβαίωσαν ότι επρόκειτο όντως για έναν ακόμα πλανήτη.

Ο νέος πλανήτης, Proxima d, βρίσκεται σε απόσταση περίπου 4.000.000 χιλιομέτρων από το άστρο του. Κινείται, δηλαδή, ανάμεσα στον Εγγύτατο του Κενταύρου και την κατοικήσιμη ζώνη, ενώ ολοκληρώνει μία πλήρη περιφορά γύρω από το άστρο του σε 5 γήινες ημέρες. Ο εξωπλανήτης αυτός ανακαλύφθηκε με τη μέθοδο των ακτινικών ταχυτήτων, δηλαδή, από τις ταλαντώσεις που προκαλούνται στην κίνηση του άστρου, λόγω της βαρυτικής αλληλεπίδρασης με τον πλανήτη. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η βαρυτική δύναμη που ασκεί ο Proxima b στον Εγγύτατο του Κενταύρου είναι πολύ μικρή και προκαλεί μια ταλάντωση μόνο 40 εκατοστών ανά δευτερόλεπτο.

Με κόκκινο χρώμα φαίνεται η τροχιά του νέου υποψήφιου πλανήτη, Proxima d, ενώ με πορτοκαλί και μπλε φαίνονται οι τροχιές των proxima b και c αντίστοιχα. Η πράσινη περιοχή είναι η κατοικήσιμη ζώνη του συστήματος.
Εικόνα: Szczureq

“Η ανακάλυψη αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς δείχνει τη χρησιμότητα της μεθόδου των ακτινικών ταχυτήτων για την ανακάλυψη μικρών πλανητών σαν τη Γη, οι οποίοι μπορούν να φιλοξενήσουν ζωή όπως τη γνωρίζουμε”, αναφέρει ο Pedro Figueira, ερευνητής του ESO στη Χιλή. Η έρευνα για νέους πλανήτες σε κοντινά ηλιακά συστήματα πρόκειται να ενισχυθεί με τη χρήση του τηλεσκοπίου Extremely Large Telescope (ELT) του ESO, το οποίο βρίσκεται ακόμα υπό κατασκευή στην έρημο Atacama.

Η παραπάνω μελέτη για τον Proxima d δημοσιεύτηκε στις 10 Φεβρουαρίου του 2022 στο επιστημονικό περιοδικό Astronomy & Astrophysics.

Περισσότερα για τις μεθόδους ανακάλυψης εξωπλανητών, μπορείτε να δείτε στο σχετικό βίντεο: Πως ανακαλύπτουμε εξωπλανήτες;