Στα τέλη του περασμένου Μαΐου δημοσιεύτηκε μια μελέτη σχετικά με την ανακάλυψη ενός αστέρα νετρονίων με ισχυρό μαγνητικό πεδίο και ασυνήθιστα μεγάλη περίοδο περιστροφής. Συγκεκριμένα ο PSR J0901-4046, όπως ονομάστηκε, φαίνεται να ολοκληρώνει μια περιστροφή σε 76 δευτερόλεπτα. Η εν λόγω ανακάλυψη πραγματοποιήθηκε από μια διεθνή ομάδα αστρονόμων, με επικεφαλής τους αστροφυσικούς Manisha Caleb, Ian Heywood και Benjamin Stappers από το Πανεπιστήμιο του Manchester. Η έρευνα σχετικά με τον PSR J0901-4046 δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature Astronomy.
Εικόνα: ESO/L. Calçada
Η πηγή εντοπίστηκε αρχικά από έναν και μοναδικό παλμό που ανιχνεύθηκε από το ραδιοτηλεσκόπιο MeerKAT του προγράμματος MeerTRAP. Ο στόχος του εν λόγω προγράμματος είναι να ανιχνεύσει πάλσαρ και να εντοπίσει με ακρίβεια τις θέσεις τους. Η αρχική παρατήρηση έγινε υπό την καθοδήγηση μιας άλλης ομάδας, της ThunderKAT, ενώ στη συνέχεια οι δύο ερευνητικές ομάδες προχώρησαν σε κοινές παρατηρήσεις που επιβεβαίωσαν τη θέση του αστέρα νετρονίων και την περίοδο περιστροφής των 76 δευτερολέπτων.
Οι μελέτες που γίνονται στην περιοχή των ραδιοκυμάτων αποσκοπούν συνήθως στην εύρεση παλμών με περίοδο μερικών χιλιοστών του δευτερολέπτου. Η ανακάλυψη του PSR J0901-4046, όμως, οδηγεί στη σκέψη πως ίσως να υπάρχουν πολλές ακόμα αργά περιστρεφόμενες πηγές στον Γαλαξία. Όπως επισημαίνει ο Ben Stappers, καθηγητής αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο του Manchester και κύριος ερευνητής του προγράμματος MeerTRAP, αυτή η ανακάλυψη ανοίγει έναν νέο δρόμο στη μελέτη των ραδιοκυμάτων που προέρχονται από τέτοια αντικείμενα.
Εικόνα: Jingchuan Yu, Beijing Planetarium
Αξίζει να σημειωθεί ότι, δεδομένης της ηλικίας του αστέρα -που εκτιμάται στα 5,3 εκατομμύρια χρόνια- και της αργής του περιστροφής, παραμένει άγνωστος ο μηχανισμός που οδηγεί στην παραγωγή των ραδιοκυμάτων που εκπέμπει.
Σημαντικό είναι, επίσης, το γεγονός ότι ο νέος αστέρας νετρονίων φαίνεται να συνδυάζει χαρακτηριστικά πάλσαρ και μάγναστρου1. Πιο αναλυτικά, η εκπομπή ραδιοκυμάτων και η περίοδος περιστροφής του φαίνεται να είναι συμβατές σε γενικές γραμμές με αυτές που έχουν παρατηρηθεί στο παρελθόν σε πάλσαρ. Ωστόσο, το ισχυρό μαγνητικό πεδίο και η πόλωση των παλμών του παραπέμπουν σε μάγναστρα. Ίσως, λοιπόν, η ανακάλυψη αυτή να οδηγήσει στην συσχέτιση και την καλύτερη κατανόηση των κατηγοριών των αστέρων νετρονίων.
Τέλος, δεν αποκλείεται η παρατήρηση και μελέτη τέτοιων πηγών να συμβάλει στη λύση του μυστηρίου γύρω από την ύπαρξη των παροδικών ραδιοπαλμών FRBs (Fast Radio Burst). Οι συγκεκριμένοι παλμοί υψηλής ενέργειας πιθανότατα προέρχονται από περιστρεφόμενους αστέρες νετρονίων ή μελανές οπές, αλλά ακόμα δεν έχει εξακριβωθεί με βεβαιότητα η προέλευσή τους.
1. Τα μάγναστρα είναι αστέρες νετρονίων με πολύ ισχυρό μαγνητικό πεδίο.
