Αρχική ΔιαστημικήΟ θρυλικός «Χρυσός Δίσκος» του Voyager
Διαστημική

Ο θρυλικός «Χρυσός Δίσκος» του Voyager

by Παναγιώτα Ντόβα
συγγραφέας: Παναγιώτα Ντόβα

Το πρόγραμμα Voyager της NASA ξεκίνησε τη δεκαετία του ’70, με την κατασκευή δύο διαστημικών σκαφών, των Voyager 1 και 2, και είχε ως στόχο την εξερεύνηση του εξώτερου ηλιακού συστήματος. Τα δύο πανομοιότυπα διαστημικά σκάφη εκτοξεύτηκαν στο τέλος του καλοκαιριού του 1977, με διαφορά δύο εβδομάδων. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’80, επισκέφθηκαν τους τέσσερις αέριους γίγαντες πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος, τον Δία, τον Κρόνο, τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα, και μας έδωσαν πολύτιμες πληροφορίες για τα φυσικά χαρακτηριστικά των πλανητών αυτών, των δορυφόρων και των δακτυλίων τους. Πλέον, βρίσκονται πέρα από τα όρια του ηλιακού μας συστήματος και συνεχίζουν να απομακρύνονται από εμάς, ως τα μοναδικά λειτουργικά σκάφη στον μεσοαστρικό χώρο.

Τα δύο διαστημικά σκάφη, πέρα από τα επιστημονικά όργανα μέτρησης και μετάδοσης των πληροφοριών που καταγράφουν, μεταφέρουν και από έναν χάλκινο επιχρυσωμένο δίσκο, που περιέχει ήχους και εικόνες από τη Γη. Σκοπός του «Χρυσού Δίσκου» είναι να «συστήσει» το ανθρώπινο είδος και τον πλανήτη Γη σε πιθανούς παραλήπτες. Πρόεδρος της επιτροπής, που επιμελήθηκε το περιεχόμενο του «Χρυσού Δίσκου», ήταν ο Carl Sagan του Πανεπιστημίου Κορνέλ.

Ο “Χρυσός Δίσκος” με την επιγραφή “Οι ήχοι από τη Γη”, στα αριστερά, και το εξωτερικό του, στα δεξιά, όπου φαίνονται οι οδηγίες για τη σωστή αναπαραγωγή των εικόνων και των ήχων που περιέχει
Εικόνα: NASA/JPL

Επιλέχθηκαν 116 εικόνες, έγχρωμες και ασπρόμαυρες φωτογραφίες και διαγράμματα, για να παρουσιάσουν τον πλανήτη Γη, το ανθρώπινο είδος, τις επιστημονικές γνώσεις και την καθημερινότητά μας. Οι πρώτες από αυτές απεικονίζουν θεμελιώδεις μαθηματικές και φυσικές ποσότητες, τους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος, τη δομή του DNA και την ανθρώπινη ανατομία. Ακολουθούν φωτογραφίες, που αναδεικνύουν την βιοποικιλότητα της Γης, παρουσιάζοντας διάφορα τοπία, είδη ζώων και φυτών. Στη συνέχεια, παρουσιάζονται πορτρέτα ανθρώπων, εικόνες από πολλές διαφορετικές κουλτούρες και από την καθημερινή ζωή, το φαγητό και την αρχιτεκτονική.

Στο ηχητικό τμήμα του δίσκου, περιέχονται χαιρετισμοί σε 55 αρχαίες και σύγχρονες γλώσσες, ήχοι από τη φύση και μουσικά έργα συνθετών από διαφορετικούς πολιτισμούς και εποχές. Ανάμεσά τους, ακούγονται ήχοι καταιγίδας, πουλιών και φαλαινών, κλασικά έργα του Μπαχ και του Μπετόβεν, παραδοσιακή μουσική από την Κίνα, την Ινδία, το Αζερμπαϊτζάν και τη Βουλγαρία, αλλά και μπλουζ, γκόσπελ και ροκ εν ρολ μουσική, όπως το Johnny B. Goode του Chuck Berry.

Επιπλέον, ο δίσκος περιέχει καταγραφή των εγκεφαλικών κυμάτων της Ann Druyan, καλλιτεχνικής διευθύντριας του εγχειρήματος, καθώς σκεφτόταν πάνω σε διάφορα θέματα, όπως η ιστορία της Γης, οι ανθρώπινοι πολιτισμοί, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν, και τα διάφορα συναισθήματα που βιώνουν οι άνθρωποι.

Μερικές από τις εικόνες που περιέχονται στον “Χρυσό Δίσκο” του Voyager
Εικόνα: NASA

Στο εξωτερικό του δίσκου, έχουν χαραχθεί οι οδηγίες για την σωστή αναπαραγωγή των εικόνων και των ήχων που περιέχει, ώστε οι παραλήπτες να μπορέσουν να αποκωδικοποιήσουν το περιεχόμενό του.  Στο επάνω αριστερά τμήμα του, απεικονίζεται ένα γραμμόφωνο, με τη σωστή θέση της βελόνας, που υποδεικνύει ότι ο δίσκος πρέπει να διαβαστεί από έξω προς τα μέσα, ενώ στο περίγραμμα του παρουσιάζεται η σωστή συχνότητα περιστροφής σε δυαδικό σύστημα. Δίπλα, βρίσκεται η επεξήγηση για τον τρόπο προβολής των εικόνων, τα κύματα και ο χρόνος ανάγνωσης, επίσης σε δυαδικό σύστημα. Επιπλέον, παρουσιάζεται το πρώτο σχήμα που θα εμφανιστεί, εάν γίνει σωστά η ανακατασκευή των εικόνων: ένας κύκλος.

Στο κάτω τμήμα του δίσκου, έχει σχεδιαστεί η σχετική θέση του ηλιακού μας συστήματος, ως προς το κέντρο του Γαλαξία και δεκατέσσερις γνωστούς πάλσαρς – αστέρες νετρονίων με ισχυρό μαγνητικό πεδίο, που παράγουν περιοδικούς, ισχυρούς παλμούς. Τέλος, στο κάτω δεξιά τμήμα του, έχει σχεδιαστεί η στοιχειώδης μετάβαση του Υδρογόνου1, που μέσω της συχνότητάς του, καθορίζει τη βασική μονάδα μέτρησης χρόνου σε ολόκληρο τον δίσκο.

Τοποθέτηση του “Χρυσού Δίσκου” επάνω στο διαστημικό σκάφος
Εικόνα: NASA

Τα δύο διαστημικά σκάφη κινούνται με πάνω από 60.000 χιλιόμετρα την ώρα, προς διαφορετικές κατευθύνσεις του μεσοαστρικού χώρου, χωρίς να έχουν ως προορισμό κάποιο συγκεκριμένο πλανητικό σύστημα. Ωστόσο, υπολογίζεται ότι σε περίπου 40.000 χρόνια, το Voyager 1 θα περάσει κοντά από το αστέρι Gliese 445, ενώ το Voyager 2 από το αστέρι Ross 248. Σύμφωνα με τον Carl Sagan, «Το διαστημικό σκάφος θα βρει παραλήπτη και ο δίσκος θα ακουστεί μόνο εάν υπάρχουν προηγμένοι διαστημικοί πολιτισμοί στον μεσοαστρικό χώρο, αλλά η εκτόξευση αυτού του “μπουκαλιού” στον κοσμικό “ωκεανό” λέει κάτι πολύ ελπιδοφόρο για τη ζωή σε αυτόν τον πλανήτη».

Η λίστα με τα τραγούδια και τα μουσικά κομμάτια του δίσκου:

  • Γερμανία: Μπαχ, Brandenburg Concerto No. 2 in F, Πρώτο Μέρος – Ορχήστρα Μπαχ του Μονάχου, Καρλ Ρίχτερ, διευθυντής
  • Ιάβα: Αυλική γκαμελάν, “Kinds of Flowers” – ηχογράφηση από τον Ρόμπερτ Μπράουν
  • Σενεγάλη: Κρουστά – ηχογράφηση από τον Τσαρλς Ντιβέλ
  • Ζαΐρ: Τραγούδι μύησης κοριτσιών Πυγμαίων – ηχογράφηση από τον Κόλιν Τέρνμπουλ
  • Αυστραλία: Τραγούδια Αβοριγίνων, “Morning Star” και “Devil Bird” – ηχογράφηση από τη Σάντρα ΛεΜπρούν Χολμς
  • Μεξικό: “El Cascabel” – ερμηνεία από τον Λορέντζο Μπαρσελάτα και τη Μαριάτσι Μέξικο
  • Ηνωμένες Πολιτείες: “Johnny B. Goode” – σύνθεση και ερμηνεία από τον Τσακ Μπέρι
  • Νέα Γουινέα: Τραγούδι ανδρών της κοινότητας – ηχογράφηση από τον Ρόμπερτ ΜακΛέναν
  • Ιαπωνία: Σακουχάτσι, “Tsuru No Sugomori” (“Crane’s Nest”) – ερμηνεία από τον Γκόρο Γιαμαγκούτσι
  • Γερμανία: Μπαχ, “Gavotte en rondeaux” από την Partita No. 3 in E major for Violin – ερμηνεία από τον Άρθουρ Γκρουμιό
  • Αυστρία: Μότσαρτ, The Magic Flute, άρια της Βασίλισσας της Νύχτας, αρ. 14 – Έντα Μόζερ, σοπράνο. Κρατική Όπερα του Μονάχου, Βόλφγκανγκ Σαβάλισχ, διευθυντής
  • Γεωργία: Χορωδία της Γεωργιανής Σ.Σ.Δ., “Tchakrulo” – συλλογή από το Ραδιόφωνο της Μόσχας
  • Περού: Φλογέρες και τύμπανο – συλλογή από το Casa de la Cultura, Λίμα
  • Ηνωμένες Πολιτείες: “Melancholy Blues” – ερμηνεία από τον Λούις Άρμστρονγκ και τους Hot Seven
  • Αζερμπαϊτζάν: Γκάιντες της Αζερμπαϊτζανικής Σ.Σ.Δ. – ηχογράφηση από το Ραδιόφωνο της Μόσχας
  • Ρωσία: Στραβίνσκι, Rite of Spring, Sacrificial Dance – Συμφωνική Ορχήστρα Κολούμπια, Ιγκόρ Στραβίνσκι, διευθυντής
  • Γερμανία: Μπαχ, The Well-Tempered Clavier, Βιβλίο 2, Προοίμιο και Φούγκα σε Ντο, Αρ.1 – Γκλεν Γκουλντ, πιάνο
  • Γερμανία: Μπετόβεν, Fifth Symphony, Πρώτο Μέρος – η Φιλαρμονική Ορχήστρα, Ότο Κλέμπερερ, διευθυντής
  • Βουλγαρία: “Izlel je Delyo Hagdutin” – ερμηνεία από τη Βάλια Μπαλκάνσκα
  • Ηνωμένες Πολιτείες: Ινδιάνοι Ναβάχο, Νυχτερινή Ψαλμωδία – ηχογράφηση από τον Ουίλαρντ Ρόουντς
  • Ηνωμένο Βασίλειο: Χολμπόρν, Paueans, Galliards, Almains and Other Short Aeirs, “The Fairie Round” – ερμηνεία από τον Ντέιβιντ Μάνροου και το Early Music Consort του Λονδίνου
  • Νησιά του Σολομώντα: Φλογέρες – συλλογή από την Υπηρεσία Ραδιοφωνίας των Νήσων του Σολομώντα
  • Περού: Τραγούδι γάμου – ηχογράφηση από τον Τζον Κοέν
  • Κίνα: Χιν, “Flowing Streams” – ερμηνεία από τον Κουάν Π’ίνγκ-χου
  • Ινδία: Ράγκα, “Jaat Kahan Ho” – ερμηνεία από την Σουρσρί Κεσάρ Μπάι Κέρκαρ
  • Ηνωμένες Πολιτείες: “Dark Was the Night” – σύνθεση και ερμηνεία από τον Μπλάιντ Γουίλι Τζόνσον
  • Γερμανία: Μπετόβεν, String Quartet No. 13 in B flat, Opus 130, Cavatina – ερμηνεία από το Κουαρτέτο Εγχόρδων της Βουδαπέστης

Οι γλώσσες των χαιρετισμών που ακούγονται στον δίσκο:

Ακκαδική, Αμποϊ (Νότια Μιν/Χόκκιεν), Αρχαία Ελληνικά, Αραβικά, Αραμαϊκά, Αρμενικά, Βεγγαλικά, Βιρμανικά, Καντονέζικα (διάλεκτος της Γιουέ), Τσέχικα, Ολλανδικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Γκάντα, Γερμανικά, Γκουτζαρατικά, Εβραϊκά, Χίντι, Χιττιτικά, Ουγγρικά, Ίλα (Ζάμπια), Ινδονησιακά, Ιταλικά, Ιαπωνικά, Κανάντα, Κορεατικά, Λατινικά, Μανδαρινικά, Μαραθικά, Νεπαλικά, Νγκούνι, Νιάντζα, Ορίγια, Περσικά, Πολωνικά, Πορτογαλικά, Παντζαπικά, Κετσούα, Ρατζαστανικά, Ρουμανικά, Ρωσικά, Σερβικά, Σιναλέζικα, Σότο, Ισπανικά, Σουμερικά, Σουηδικά, Τελούγκου, Ταϊλανδικά, Τουρκικά, Ουκρανικά, Ουρντού, Βιετναμέζικα, Ουαλικά, Γου (Σανγκχαϊνίζικα).

—-

1. Όταν αλλάζει το spin του ηλεκτρονίου που περιφέρεται γύρω από τον πυρήνα (πρωτόνιο) του υδρογόνου, εκπέμπεται ακτινοβολία συχνότητας 1420 MHz, δηλαδή 1,42 δισεκατομμυρίων “κύκλων” το δευτερόλεπτο. Επομένως, η περίοδος, δηλαδή ο χρόνος που απαιτείται για έναν κύκλο είναι 1 προς 1,42 δισεκατομμύρια, δηλαδή 7×10-10 δευτερόλεπτα ή 0,7 νανοδευτερόλεπτα. Αυτή είναι η μονάδα μέτρησης του χρόνου που χρησιμοποιείται στις οδηγίες του δίσκου.