Σύμφωνα με ανακοίνωση της NASA, ένα από τα κύρια κατοπτρικά τμήματα του Διαστημικού Τηλεσκοπίου James Webb (JWST) χτυπήθηκε από έναν μικροσκοπικό μετεωροειδή1. Η πρόσκρουση συνέβη μεταξύ 23 και 25 Μαΐου, με αποτέλεσμα το συγκεκριμένο τμήμα να βρεθεί εκτός ευθυγράμμισης. Ωστόσο, το γεγονός αυτό δεν φαίνεται να είναι ανησυχητικό για την πορεία της αποστολής του τηλεσκοπίου.
Τα χτυπήματα από μικροσκοπικούς μετεωροειδείς ή αλλιώς μικρομετεωροειδείς είναι αναπόφευκτα κατά τη διάρκεια μιας αποστολής ενός διαστημικού σκάφους ή τηλεσκοπίου. Εξάλλου, οι μικρομετεωροειδείς υπάρχουν σε αφθονία μέσα στο ηλιακό μας σύστημα. Συνήθως έχουν το μέγεθος ενός κόκκου σκόνης και πολύ υψηλές ταχύτητες. Έτσι, καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής του Διαστημικού Τηλεσκοπίου James Webb, είναι βέβαιο ότι θα υπάρξουν κι άλλα τέτοια χτυπήματα. Μάλιστα, μετά την εκτόξευσή του είχε χτυπηθεί συνολικά 4 φορές από μικρομετεωροειδείς, ενώ η 5η πρόσκρουση, για την οποία γίνεται λόγος, ήταν μεγαλύτερης ισχύος.
Φυσικά, κατά τη διαδικασία κατασκευής του τηλεσκοπίου πραγματοποιήθηκαν πολυάριθμες δοκιμές και προσομοιώσεις για πιθανά χτυπήματα που αναμενόταν να δεχθεί το τηλεσκόπιο. Η συγκεκριμένη πρόσκρουση, όμως, αφορούσε ένα αντικείμενο μεγαλύτερο από αυτά των προσομοιώσεων.
Εικόνα: NASA-GSFC, Adriana M. Gutierrez (CI Lab)
Η ερευνητική ομάδα, η οποία είναι υπεύθυνη για τη λειτουργία του τηλεσκοπίου, έπειτα από εκτιμήσεις της διαπίστωσε πως το τηλεσκόπιο εξακολουθεί να είναι αποδοτικό σε βαθμό που υπερβαίνει όλες τις απαιτήσεις της αποστολής του. Υπάρχει, δηλαδή, μόνο μια οριακά ανιχνεύσιμη επίδραση στα δεδομένα. Ωστόσο, οι μηχανικοί της NASA έχουν ήδη αρχίσει να αλλάζουν τον προσανατολισμό του κατόπτρου C3 που επλήγη, ώστε να επιδιορθώσουν την παραμόρφωση που προκλήθηκε από την πρόσκρουση. Εξάλλου, κάθε εξαγωνικό τμήμα του κατόπτρου μπορεί να κινηθεί ανεξάρτητα από τα άλλα, επιτρέποντας διορθωτικές κινήσεις ώστε να αντιμετωπιστούν τέτοια φαινόμενα.
Εικόνα: NASA
Ύστερα από την επιτυχημένη εκτόξευση, ξεδίπλωση και ευθυγράμμιση του τηλεσκοπίου, η απόδοσή του εξακολουθεί να ξεπερνά τις προσδοκίες των ερευνητών και, παρά τα προβλήματα που προκαλούνται από εξωτερικούς παράγοντες, είναι έτοιμο να εκτελέσει το έργο του. Ο Paul Geithner, τεχνικός διευθυντής του Kέντρου Διαστημικών Πτήσεων Goddard της NASA στο Maryland, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Πάντα γνωρίζαμε πως το JWST θα είναι αντιμέτωπο με το διαστημικό περιβάλλον, το οποίο περιλαμβάνει την υπεριώδη ακτινοβολία και τα φορτισμένα σωματίδια από τον Ήλιο, κοσμικές ακτίνες από εξωτικές πηγές του Γαλαξία και περιοδικά πλήγματα από μικρομετεωροειδείς μέσα στο ηλιακό μας σύστημα. Σχεδιάσαμε και κατασκευάσαμε το JWST με δυνατότητες -οπτικές, θερμικές, ηλεκτρικές, μηχανικές- οι οποίες να διασφαλίζουν την επίτευξη της φιλόδοξης επιστημονικής αποστολής του, ακόμα και μετά από πολλά χρόνια στο διάστημα».
Εικόνα: ESA
Το πιο πρόσφατο χτύπημα από μικρομετεωροειδή που δέχθηκε το JWST δεν ήταν αποτέλεσμα βροχής μετεωροειδών και, ως εκ τούτου, θεωρείται ένα αναπόφευκτο τυχαίο γεγονός. Σε κάθε περίπτωση, το τηλεσκόπιο έχει τη δυνατότητα να πραγματοποιήσει ελιγμούς ώστε να αποφύγει τη σύγκρουσή του με βροχές μετεωροειδών.
Η πρόσκρουση στο κάτοπτρο C3 αποτέλεσε αφορμή για τον σχηματισμό μιας ομάδας μηχανικών, η οποία εξειδικεύεται στη μελέτη μεθόδων για τη μετρίαση των επιπτώσεων χτυπημάτων μικρομετεωροειδών. Με την πάροδο του χρόνου, η ομάδα θα συλλέξει σημαντικά δεδομένα και θα συνεργαστεί με ειδικούς ερευνητές στο Κέντρο Διαστημικών Πτήσεων Marshall της NASA, ώστε να μπορούν να προβλέψουν πώς μπορεί να αλλάξει η απόδοση του τηλεσκοπίου.
Πάντως, δεδομένου ότι οι δυνατότητες του JWST έχουν ξεπεράσει κάθε προσδοκία, δεν υπάρχει κανένας λόγος ανησυχίας στην παρούσα φάση. Μάλιστα, αξίζει να σημειωθεί πως το τεράστιο μέγεθος και η ευαισθησία του JWST το καθιστούν έναν εξαιρετικό ανιχνευτή μικρομετεωροειδών. Συνεπώς, το JWST θα βοηθήσει στην καλύτερη κατανόηση του περιβάλλοντος και των σωματιδίων σκόνης της περιοχής στην οποία κινείται2.
1. Οι μετεωροειδείς (ή τα μετεωροειδή) είναι αντικείμενα πολύ μικρού μεγέθους, διαστάσεων από 1 χιλιοστό μέχρι 1 μέτρο, τα οποία βρίσκονται στο διάστημα. Όταν αυτά εισέρχονται στη γήινη ατμόσφαιρα, ονομάζονται μετέωρα ή πεφταστέρια. Οι πιο μικροί μετεωροειδείς ονομάζονται μικρομετεωροειδείς και η μάζα τους είναι συνήθως κάτω από 1 γραμμάριο.
2. Υπενθυμίζεται ότι το JWST βρίσκεται στο σημείο Lagrange 2 του συστήματος Γης-Ηλίου και, επομένως, ολοκληρώνει μια περιφορά γύρω από τον Ήλιο κάθε ένα γήινο έτος. Δείτε το σχετικό βίντεο για περισσότερα.
