Ο ουρανός του μήνα – Ιούλιος 2025

3,9K

Στο άρθρο αυτό θα δούμε τις θέσεις των αστερισμών και των ουράνιων σωμάτων κατά τη διάρκεια του Ιουλίου 2025.

Νωρίς το πρωί

Κοιτώντας ανατολικά πριν ξημερώσει εντοπίζουμε στον ουρανό τον αστερισμό του Ταύρου. Στον αστερισμό αυτό βρίσκονται δύο πολύ γνωστά ανοιχτά αστρικά σμήνη, το «Ανοιχτό αστρικό σμήνος των Πλειάδων» (Messier 45) και το «Ανοιχτό αστρικό σμήνος των Υάδων».

Οι Πλειάδες είναι ένα σύνολο περίπου 1000 νεαρών μπλε – λευκών άστρων που σχηματίζουν ένα ανοιχτό αστρικό σμήνος. Μπορούμε να παρατηρήσουμε τα λαμπρότερα από αυτά, περίπου 7 στο σύνολο, ακόμα και με γυμνό μάτι. Φυσικά, με κιάλια ή τηλεσκόπιο έχουμε τη δυνατότητα να διακρίνουμε πολλά περισσότερα. Το σμήνος των Πλειάδων αποτελεί έναν πολύ δημοφιλή στόχο για αστροπαρατήρηση λόγω της μεγάλης του λαμπρότητας και της ευκολίας του στον εντοπισμό.

Οι Υάδες αποτελούν το δεύτερο λαμπρότερο ανοιχτό αστρικό σμήνος στον αστερισμό του Ταύρου. Τα άστρα αυτά προσδιορίζεται πως σχηματίστηκαν περίπου 625 εκατομμύρια χρόνια πριν. Το σμήνος των Υάδων είναι αρκετά γνωστό και μελετημένο σε βάθος, λόγω της έντονης λαμπρότητάς του και της εγγύτητάς του στο ηλιακό μας σύστημα. Συγκεκριμένα, είναι το πιο κοντινό ανοιχτό αστρικό σμήνος, σε απόσταση περίπου 153 ετών φωτός μακριά.

Στην ίδια κατεύθυνση του ουρανού εντοπίζουμε και την Αφροδίτη. Ο λαμπρός αυτός πλανήτης εξακολουθεί να βρίσκεται σε φάση Αυγερινού, καθώς ανατέλλει πριν το ξημέρωμα. Προς τα τέλη του μήνα θα εμφανιστεί και ένας ακόμη πλανήτης στον ανατολικό ουρανό πριν το χάραμα, ο Δίας, ο οποίος μέχρι τις αρχές του προηγούμενου μήνα ήταν ορατός στα δυτικά μετά το ηλιοβασίλεμα.

Λίγο μετά τη δύση του Ηλίου

Τα απογεύματα του Ιουλίου στα δυτικά μετά το ηλιοβασίλεμα βρίσκεται ο πλανήτης Άρης. Ο Άρης ξεχωρίζει στον ουρανό λόγω του έντονου κόκκινου χρώματός του. Μπορούμε εύκολα να τον εντοπίσουμε με γυμνό μάτι, ενώ χρησιμοποιώντας κιάλια ή τηλεσκόπιο έχουμε τη δυνατότητα μέχρι και να διακρίνουμε κάποιες λεπτομέρειες στην επιφάνεια του πλανήτη, όπως τους λευκούς πόλους του. Οι πόλοι του Άρη αποτελούνται κυρίως από παγωμένο νερό και παγωμένο διοξείδιο του άνθρακα.

Ο Άρης αυτήν την περίοδο βρίσκεται στον αστερισμό του Λέοντα, έναν αστερισμό εύκολα εντοπίσιμο λόγω του χαρακτηριστικού του σχήματος. Το λαμπρότερο αστέρι του, ο Βασιλίσκος, ξεχωρίζει στον ουρανό και έχει λευκό – μπλε χρώμα. Αποτελείται στην πραγματικότητα από τέσσερα άστρα, με το μεγαλύτερο από αυτά να ονομάζεται «Βασιλίσκος Α». Ο Βασιλίσκος Α είναι αρκετά θερμότερος από τον Ήλιο μας, με επιφανειακή θερμοκρασία που φτάνει τους 12.500 βαθμούς Κέλβιν. Ακόμη, είναι μεγαλύτερος, πιο μαζικός και περίπου 300 φορές λαμπρότερος από τον Ήλιο. Το πιο εντυπωσιακό χαρακτηρηστικό του Βασιλίσκου Α είναι το σχήμα του που δεν είναι σχεδόν σφαιρικό, αλλά μοιάζει με αυγό. Ο λόγος που το άστρο έχει αποκτήσει τέτοιο σχήμα είναι επειδή περιστρέφεται πολύ γρήγορα γύρω από τον άξονά του, μέσα σε μόλις 16 ώρες. Για σύγκριση, ο Ήλιος ολοκληρώνει μια πλήρη περιστροφή σε περίπου 27 ημέρες.

Στα δυτικά αυτή την ώρα της ημέρας εντοπίζουμε και τον πλανήτη Ερμή. Στις 4 του μηνός ο Ερμής θα βρεθεί σε μέγιστη ανατολική αποχή, δηλαδή θα φαίνεται στον ουρανό να απέχει τη μέγιστη απόσταση από τον Ήλιο.

Τη νύχτα

Ο Ιούλιος είναι ένας από τους καλύτερους μήνες του έτους για αστροπαρατήρηση στη χώρα μας, αφενός λόγω των καλών καιρικών συνθηκών που επικρατούν τα -συνήθως- ανέφελα βράδια του, αλλά και αφετέρου λόγω του πλήθους των αστερισμών και των εντυπωσιακών ουρανίων αντικειμένων που είναι ορατά αυτή την περίοδο. Άλλωστε, τις νύχτες του καλοκαιριού κοιτώντας νότια βλέπουμε προς την κατεύθυνση όπου βρίσκεται το κέντρο του Γαλαξία μας, μια περιοχή ιδιαίτερα πλούσια σε άστρα, νεφελώματα, ανοιχτά και σφαιρωτά αστρικά σμήνη.

Για να βρούμε το Γαλαξιακό κέντρο είναι βοηθητικός ο σχηματισμός της «Τσαγιέρας», που αποτελεί τμήμα του αστερισμού του Τοξότη. Το όνομα «Τσαγιέρα» περιγράφει αρκετά καλά το σχήμα αυτού του τμήματος του Τοξότη, καθώς ο σχηματισμός μοιάζει πράγματι με τσαγιέρα που «αδειάζει» το περιεχόμενό της στο κέντρο του Γαλαξία.

Στον Τοξότη βρίσκουμε τρία νεφελώματα, το «Νεφέλωμα Λιμνοθάλασσα», το «Νεφέλωμα Ωμέγα» και το «Τρισχιδές Νεφέλωμα» (Lagoon Nebula/Messier 8, Omega Nebula/Messier 17 και Trifid Nebula/Messier 20 αντίστοιχα). Και τα τρία είναι ορατά με γυμνό μάτι, υπό πολύ καλές συνθήκες ορατότητας με ελάχιστη φωτορύπανση, αλλά παρατηρούνται καλύτερα με κιάλια ή τηλεσκόπιο.

Ένας ακόμη γνωστός αστερισμός του καλοκαιριού που βρίσκεται στην ίδια κατεύθυνση είναι αυτός του Σκορπιού. Βρίσκεται δίπλα στον Τοξότη και μπορούμε να διακρίνουμε καθαρά τις «δαγκάνες» του και ένα κομμάτι από την «ουρά», η οποία βρίσκεται αρκετά χαμηλά και κοντά στον ορίζοντα. Το πιο λαμπρό άστρο του Σκορπιού είναι ο Αντάρης, ένας κόκκινος υπεργίγαντας αστέρας που θυμίζει τον Άρη στο πώς φαίνεται στον ουρανό.

Στον Σκορπιό εντοπίζουμε και δύο ανοιχτά αστρικά σμήνη, το «Σμήνος Πεταλούδα» και το «Σμήνος του Πτολεμαίου» (Butterfly Cluster/Messier 6 και Ptolemy’s Cluster/Messier 7 αντίστοιχα). Είναι ορατά με γυμνό μάτι, αλλά μπορούν να παρατηρηθούν καλύτερα με κιάλια ή τηλεσκόπιο.

Ο πλανήτης Κρόνος θα είναι ορατός στον νυχτερινό ουρανό του Ιουλίου, αν και θα ανατέλει λίγο μετά τα μεσάνυχτα.

Φάσεις της Σελήνης

Τέλος, σε ό,τι αφορά τη Σελήνη, αυτή θα βρίσκεται στη φάση του πρώτου τετάρτου στις 2 του μηνός. Η πανσέληνος παρατηρείται το βράδυ της 10ης Ιουλίου στον αστερισμό του Τοξότη. Η Σελήνη θα βρεθεί σε φάση τρίτου τετάρτου στις 18 του μηνός και σε φάση νέας σελήνης στις 24 Ιουλίου. Ωστόσο, κατά τη φάση της νέας σελήνης δεν μπορεί να παρατηρηθεί, καθώς το ημισφαίριο το οποίο είναι στραμμένο προς τη Γη δε φωτίζεται από τον Ήλιο.

Ακολουθεί πίνακας με την ορατότητα των πλανητών για αυτόν τον μήνα.

Ερμής	Ορατός στα δυτικά μετά το ηλιοβασίλεμα, καλύτερη μέρα παρατήρησης η 4η Ιουλίου
Αφροδίτη	Ορατή στα ανατολικά πριν ξημερώσει
Άρης	Ορατός ολόκληρο τον μήνα μέχρι νωρίς το βράδυ
Δίας	Ορατός στα τέλη του μήνα στα ανατολικά – βορειοανατολικά πριν ξημερώσει
Κρόνος	Ορατός στον ουρανό μετά τα μεσάνυχτα

Ακολουθεί εικόνα με τον αστροχάρτη του μήνα.