Αρχική Αστρονομικά Νέα Νέα έρευνα δείχνει ότι το Σέλας του Κρόνου έχει διαφορετική προέλευση από οποιουδήποτε άλλου πλανήτη
Αστρονομικά Νέα

Νέα έρευνα δείχνει ότι το Σέλας του Κρόνου έχει διαφορετική προέλευση από οποιουδήποτε άλλου πλανήτη

Ισχυρότατοι άνεμοι σε μεγάλο υψόμετρο ευθύνονται για το παράξενο φαινόμενο

by Λυδία Κωνσταντίνου
συγγραφέας: Λυδία Κωνσταντίνου

Μια νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στις 7 Φεβρουαρίου του 2022 παρουσιάζει έναν μηχανισμό δημιουργίας του Βορείου Σέλαος του Κρόνου, διαφορετικό από οποιουδήποτε άλλου πλανήτη. Ερευνητές του Πανεπιστημίου Leicester, με επικεφαλής τον Dr. Chowdhury, ανακάλυψαν ότι το Σέλας στον Κρόνο γεννάται από ισχυρούς ανέμους στην ατμόσφαιρα του. Τα δεδομένα λήφθηκαν από το παρατηρητήριο W. M. Keck στη Χαβάη, ενώ η μελέτη δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Geophysical Research Letters.

Σε όλους τους άλλους πλανήτες, συμπεριλαμβανομένης και της Γης, το Σέλας δημιουργείται από φορτισμένα σωματίδια που ρέουν από τη μαγνητόσφαιρα προς την ατμόσφαιρα του πλανήτη. Τα σωματίδια αυτά προέρχονται κατά κύριο λόγο από τον Ήλιο, δηλαδή, είναι μέρος του ηλιακού ανέμου, αλλά ενδέχεται να προέλθουν και από ηφαιστειακές εκρήξεις στην επιφάνεια των δορυφόρων των πλανητών. Μέσω του μαγνητικού πεδίου του πλανήτη, τα σωματίδια κατευθύνονται προς τους πόλους. Στη συνέχεια, διεγείρουν άτομα οξυγόνου και αζώτου στην ατμόσφαιρα και τελικά δημιουργούν αυτά τα χαρακτηριστικά “φώτα” στον ουρανό. Στην περίπτωση του Κρόνου, όμως, ο μηχανισμός αυτός δεν είναι ο μόνος υπεύθυνος για τη γέννηση του Βορείου Σέλαος.

Η εικόνα δείχνει τον Κρόνο, στο υπέρυθρο μέρος του φάσματος. Ο πράσινος κύκλος στον πόλο φανερώνει το Σέλας στον πλανήτη
Εικόνα: NASA/ Cassini/ VIMS Team/ U. of Arizona/ U. of Leicester/ JPL/ ASI/ Keck Observatory

Το διαστημόπλοιο Cassini της NASA έφτασε το 2004 στον Κρόνο και προσπάθησε να προσδιορίσει με ακρίβεια τη διάρκεια της ημέρας στον πλανήτη. Για τον σκοπό αυτό, κατέγραψε τους παλμούς που εκπέμπονται από την ατμόσφαιρα του πλανήτη στο ραδιοφωνικό μέρος του φάσματος. Το Voyager 2 είχε μετρήσει τους ίδιους παλμούς το 1981. Αυτό που προβλημάτισε τους ερευνητές είναι πως τα δύο διαστημόπλοια μέτρησαν διαφορετικό ρυθμό εκπομπής των παλμών. Το γεγονός αυτό σημαίνει πως η διάρκεια της ημέρας άλλαξε στο διάστημα που μεσολάβησε. Όμως, κάτι τέτοιο είναι μάλλον απίθανο. Υπήρχαν, λοιπόν, υποψίες ότι κάτι παράξενο συμβαίνει στον πλανήτη.

Το γράφημα δείχνει την κατεύθυνση των ανέμων μέσα σε στρώματα της ατμόσφαιρας του Κρόνου.
Εικόνα:  Nahid Chowdhury/University of Leicester

Η μελέτη του Chowdhury και της ομάδας του έλυσε τελικά αυτό το μυστήριο. Αρχικά, οι ερευνητές μέτρησαν την εκπομπή υπέρυθρης ακτινοβολίας από την ανώτερη ατμόσφαιρα του Κρόνου. Αυτό πραγματοποιήθηκε με τη χρήση του υπέρυθρου φασματογράφου του παρατηρητηρίου Keck (NIRSPEC). Έπειτα, με τη βοήθεια αυτών των δεδομένων, χαρτογράφησαν τα καιρικά ρεύματα του Κρόνου. Τα ευρύματα τους υποδηλώνουν πως ισχυροί άνεμοι πνέουν στην ιονόσφαιρα και μεταφέρουν ενέργεια από τη θερμόσφαιρα, η οποία επηρεάζει τα συστήματα καιρού του πλανήτη. Οι άνεμοι αυτοί φέρουν φορτισμένα σωματίδια και δημιουργούν δύο ισχυρές δίνες στο βόρειο ημισφαίριο του Κρόνου. Ως απόρροια αυτού του φαινομένου, δηλαδή της αλληλεπίδρασης αυτών των σωματιδίων με την ατμόσφαιρα του πλανήτη, γεννάται το Βόρειο Σέλας. Ταυτόχρονα, αυτοί οι ισχυροί άνεμοι είναι υπεύθυνοι και για τη φαινομενική μεταβολή της διάρκεια της ημέρας που παρατηρήθηκε μεταξύ των αποστολών Voyager και Cassini.

Περισσότερα για τον πλανήτη Κρόνο, μπορείτε να δείτε στο σχετικό βίντεο: Ταξίδι στον πλανήτη Κρόνο