Το παράδοξο του Fermi είναι η ασυμφωνία μεταξύ της έλλειψης αποδεικτικών στοιχείων για προηγμένη εξωγήινη ζωή και της φαινομενικά μεγάλης πιθανότητας ύπαρξής της. Όπως έχει ειπωθεί «Αν η ζωή είναι τόσο εύκολο να προκύψει, κάποιος από κάπου θα έπρεπε να είχε τηλεφωνήσει μέχρι τώρα». Και αν κάπου σχετικά κοντά μας, η εξωγήινη ζωή έχει εξελιχθεί τεχνολογικά πολύ περισσότερο από εμάς, κάποιος θα έπρεπε να είχε επισκεφθεί ως τώρα. Όμως, μέχρι τώρα, οι προσπάθειες μας να βρούμε στοιχεία ή έστω να ακούσουμε το «τηλέφωνο» να χτυπά, δεν έχουν αποδώσει. Έχουν δοθεί πολλές πιθανές απαντήσεις για το παράδοξο του Fermi, όπως το ότι είναι σπάνιες οι τεχνολογικά προηγμένες μορφές ζωής, ότι η διάρκεια τέτοιων πολιτισμών είναι σύντομη ή ότι υπάρχουν κάπου εκεί έξω, αλλά για διάφορους λόγους δεν μπορούμε να τους δούμε.
Η υπόθεση της επέκτασης (the expansion hypothesis) προβλέπει ότι όσο αναπτύσσεται τεχνολογικά ένα είδος, τόσο ευκολότερα μπορεί να εξερευνήσει την διαστημική γειτονιά του, όπως ακριβώς κάνουμε και εμείς τις τελευταίες δεκαετίες, με την προοπτική -όταν η τεχνολογία το επιτρέψει- να γίνει ένα διαστρικό, γιατί όχι και διαγαλαξιακό, είδος που θα μπορεί να αποικίζει ασύλληπτα μακρινούς πλανήτες. Η υπόθεση της επέκτασης είναι άλλωστε η προσδοκία του ανθρώπινου είδους, τόσο για το ίδιο, όσο και για την ανίχνευση σημάτων επαφής από μια άλλη εξωγήινη νοημοσύνη, με μόνη οριοθέτηση τις τεράστιες αποστάσεις μεταξύ άστρων και, κυρίως, την ταχύτητα του φωτός.
Τα εξαιρετικά προηγμένα είδη, όμως, ίσως να μην αποικίζουν το έξω διάστημα, που ως ιδέα μπορεί να τους φαίνται παρωχημένη, αλλά να αποικίζουν το έσω «διάστημα». Αυτό ονομάζεται η «υπόθεση της υπέρβασης» (transcension hypothesis). Αυτή η υπόθεση ίσως δίνει και την απάντηση στο παράδοξο του Fermi. Όταν ένα είδος μεταβαίνει σε ακόμα πιο προηγμένο τεχνολογικά στάδιο αναπτύσσει εικονικά περιβάλλοντα τα οποία μπορούν να υπάρχουν σε υπολογιστές απεριόριστα μικρότερους από αυτούς που χρησιμοποιούμε σήμερα. Οι τρέχουσες προσπάθειές μας να εξερευνήσουμε μέρη του ηλιακού μας συστήματος και πέραν αυτού μπορεί να είναι τα πρώιμα τεχνολογικά στάδια ενός πολιτισμού. Μπορεί, λοιπόν, να συνεχίσουμε να στέλνουμε διαστημικές συσκευές, δορυφόρους, ακόμη και επανδρωμένες αποστολές στο διάστημα, αλλά τελικά αυτές οι προσπάθειες ίσως να επισκιαστούν από τη γοητεία των άπειρων δυνατοτήτων μέσα στους κόσμους που θα έχουμε δημιουργήσει.
Ένα προηγμένο είδος μπορεί ακόμη και να αξιοποιήσει κάποια παράξενα φαινόμενα της φυσικής των μαύρων τρυπών για υπολογιστική πυκνότητα που θα μπορούσε να επεξεργαστεί ολόκληρα σύμπαντα εικονικών πραγματικοτήτων. Εάν οι εξελίξεις στους υπολογιστές καθιστούν την υπόθεση της υπερβάσεως συζητήσιμη, το πρόσφατο και ξαφνικό κύμα της προόδου στην εικονική πραγματικότητα κάνει την υπόθεση αυτή ακόμα πιο ευλογοφανή. Συνδυάζοντας τα δύο ίσως είναι λογικό να υποθέσουμε ότι με την πάροδο του χρόνου, οι εικονικοί μας κόσμοι δεν θα είναι διακριτοί από την τρέχουσα πραγματικότητά μας και καθώς συνεχίζουμε τη βύθισή μας σε εικονικούς χώρους, η εγκυρότητα της υπόθεσης θα μεγαλώνει. Οι τεχνολογικές τάσεις προς έναν κόσμο μικροσκοπικών υπολογιστών με απεριόριστα πολύπλοκες πραγματικότητες μέσα τους, μπορούν να εξηγήσουν και το παράδοξο του γιατί δυσκολευόμαστε να έχουμε νέα από γείτονες. Ίσως μας έχουν αφήσει πίσω τους για ψηφιακά σύμπαντα της δικής τους σχεδίασης.
Δείτε το σχετικό βίντεο «Η υπόθεση της προσομοίωσης»:
