Τα τελευταία χρόνια ο ιδιωτικός τομέας πρωταγωνιστεί στον χώρο της διαστημικής. Οι εταιρείες καινοτομούν και δοκιμάζουν τα όρια της τεχνολογίας. Επαναχρησιμοποιούμενοι πύραυλοι, αστερισμοί δορυφόρων και διαρκής απεικόνιση ολόκληρου του πλανήτη είναι μερικά παραδείγματα που χαρακτηρίζουν τη νέα διαστημική εποχή. Στις εξελίξεις που απορρέουν από την ιδιωτική πρωτοβουλία στη διαστημική, έρχεται να προστεθεί και η πρώτη προσελήνωση με εμπορικούς σκοπούς, η οποία αναμένεται να πραγματοποιηθεί σύντομα.
H ispace, ιαπωνική εταιρεία -με γραφεία και στις Η.Π.Α αλλά και στο Λουξεμβούργο-, που δραστηριοποιείται στον χώρο της διαστημικής, υλοποιεί το πρόγραμμα Hakuto-R, με σκοπό την παροχή υπηρεσιών για την εξερεύνηση της Σελήνης. Η πρώτη αποστολή του προγράμματος έχει στόχο την προσεδάφιση ενός lander (σεληνακάτου) στον φυσικό δορυφόρο της Γης και βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Σκοπός των επόμενων αποστολών θα είναι να αυξηθεί η συχνότητα των προσεληνώσεων με landers αλλά και να ενσωματωθούν ρόβερ της εταιρείας στις προσεληνώσεις, ώστε να μεταφερθούν φορτία (επιστημονικά όργανα, πειράματα) διαφόρων πελατών στη Σελήνη μέσω των δύο τύπων οχημάτων.
Η πρώτη απόπειρα προσελήνωσης από ιδιωτικό οργανισμό είχε επιχειρηθεί από τη μη κερδοσκοπική ισραηλινή SpaceIL to 2019. Ωστόσο, απέτυχε, καθώς το σκάφος Beresheet προσέκρουσε στην επιφάνεια της Σελήνης. Η διαφοροποίηση μεταξύ των δύο περιπτώσεων είναι ότι επίσημος σκοπός της SpaceIL ήταν η προώθηση του επιστημονικού ενδιαφέροντος ενώ η ispace αποσκοπεί στην εδραίωση ενός επιχειρηματικού μοντέλου.
Ο Series 1 Lander της πρώτης αποστολής του προγράμματος Hakuto-R εκτοξεύτηκε και εισήλθε στην προβλεπόμενη τροχιά του επιτυχώς με έναν πύραυλο Falcon 9 τo Σάββατο, 11 Δεκεμβρίου του 2022. Έπειτα από την εκτόξευση, οι χειριστές της ispace στο έδαφος κατάφεραν να εξασφαλίσουν σταθερή επικοινωνία με το διαστημόπλοιο και επιβεβαίωσαν την ομαλή λειτουργία του. Το σκάφος πραγματοποίησε επιτυχώς τρεις τροχιακούς ελιγμούς, στις 15 Δεκεμβρίου, στις 2 Ιανουαρίου και στις 2 Φεβρουαρίου αντίστοιχα. Η τροχιά που ακολουθεί (Low Energy Transfer orbit) είναι αποδοτική ως προς την κατανάλωση καυσίμου. Ωστόσο, εξαιτίας του εν λόγω σχεδιασμού, το διαστημικό ταξίδι θα διαρκέσει αρκετά, με την προσελήνωση να αναμένεται να πραγματοποιηθεί τον Απρίλιο.
Εικόνα: ispace
Η εταιρεία έχει θέσει συγκεκριμένα ορόσημα τα οποία αντιστοιχούν σε κριτήρια επιτυχίας, με σκοπό την ενσωμάτωση της γνώσης που θα προκύψει από την πορεία της πρώτης αποστολής σε αυτές που ακολουθούν. Τα ορόσημα αφορούν από διαδικασίες προετοιμασίας για την εκτόξευση μέχρι την εξασφάλιση σταθερής λειτουργίας έπειτα από την πραγματοποίηση της προσελήνωσης (βλ. εικόνα). Στόχος του εγχειρήματος, εκτός από την επιβεβαίωση της λειτουργικότητας του σχεδιασμού της αποστολής σε όλες τις φάσεις του, είναι και η τοποθέτηση του μικρού ρόβερ «Rashid» των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων στη Σελήνη. Ακόμα, το Series 1 Lander μεταφέρει και προβλέπεται να τοποθετήσει στη σεληνιακή επιφάνεια το «SORA-Q», ρομπότ υλοποίησης της JAXA (Ιαπωνικός Διαστημικός Οργανισμός) σε συνεργασία με τις εταιρείες TOMY και SONY και το πανεπιστήμιο Doshisha .
Εικόνα: ispace
Η καθιέρωση ενός μοντέλου υπηρεσίας τοποθέτησης φορτίων στη Σελήνη από την ispace θα επιτρέψει την εξερεύνησή της σε μεγαλύτερη κλίμακα, ενώ συμβάλλει και στη δημιουργία μιας νέας, σεληνιακής οικονομίας.
Αξιοσημείωτος είναι και ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Διαστημικού Oργανισμού (ESA) σε αυτό το εγχείρημα, καθώς παρέχει τον δίαυλο επικοινωνίας με το διαστημικό σκάφος κατά τη διάρκεια της αποστολής, μέσω του δικτύου επίγειων σταθμών Estrack, το οποίο αποτελεί σύνδεσμο με διαστημικά σκάφη που διασχίζουν το ηλιακό μας σύστημα. Η συγκεκριμένη συνεργασία αναδεικνύει την βούληση του οργανισμού να διευκολύνει την είσοδο στις διαστημικές δραστηριότητες για νέες επιχειρήσεις και να θέσει τα θεμέλια για μια σεληνιακή οικονομία.
Tο εγχείρημα της ispace δεν έρχεται χωρίς ανταγωνισμό. Το lander Nova-C της αμερικανικής Intuitive Machines είναι προγραμματισμένο να εκτοξευτεί τον Μάρτιο με προορισμό τη Σελήνη και τη μεταφορά φορτίων δημόσιων και ιδιωτικών οργανισμών, ενώ μάλιστα ενδέχεται να προσεληνωθεί και πριν το lander της ispace. Ακόμα, η αμερικανική Astrobotics σκοπεύει να εκτοξεύσει το lander Peregrine εντός του πρώτου τριμήνου του 2023 με τον ίδιο προορισμό, επίσης με εμπορικούς σκοπούς. Βρισκόμαστε λοιπόν στις απαρχές της δημιουργίας ενός οικοσυστήματος δραστηριοτήτων στον φυσικό δορυφόρο του πλανήτη μας, ο οποίος όπως διαφαίνεται και από τους σχεδιασμούς κρατικών διαστημικών υπηρεσιών, τα επόμενα χρόνια θα αποτελέσει επίκεντρο της διαστημικής εξερεύνησης.
