Στο άρθρο αυτό θα δούμε τις θέσεις των αστερισμών και των ουράνιων σωμάτων κατά τη διάρκεια του Ιουνίου 2022.
Νωρίς το πρωί
Πριν την ανατολή του Ηλίου, στον ουρανό μπορούμε να παρατηρήσουμε κοιτώντας στα ανατολικά – νοτιοανατολικά τον Ερμή, την Αφροδίτη, τον Άρη και τον Δία. Ακόμη, εντοπίζουμε τους αστερισμούς της Ανδρομέδας και του Περσέα, οι οποίοι όμως παραμένουν για λίγη ώρα ορατοί, μέχρι να ανατείλει ο Ήλιος. Θα έχουμε την ευκαιρία να τους παρατηρήσουμε καλύτερα αργότερα μέσα στο καλοκαίρι.
Λίγο μετά τη δύση του Ηλίου
Κοιτώντας δυτικά λίγο μετά το ηλιοβασίλεμα, μπορούμε να αναγνωρίσουμε τους ζωδιακούς αστερισμούς του Καρκίνου και του Λέοντα. Στον αστερισμό του Λέοντα διακρίνουμε τον Βασιλίσκο, ένα ιδιαίτερα λαμπρό άστρο, σε απόσταση 79 ετών φωτός από τον Ήλιο. Η λατινική ονομασία του αστέρα, Regulus, σημαίνει «μικρός βασιλιάς», και γι’ αυτό στα ελληνικά αποκαλείται «Βασιλίσκος».
Άλλοι αστερισμοί που εμφανίζονται στα δυτικά λίγο μετά τη δύση του Ηλίου είναι αυτοί της Ύδρας, του Εξάντα, του Μικρού Λέοντα και του Λύγκα.
Τη νύχτα
Όπως είδαμε στο άρθρο για τον μήνα Μάιο, στον νυχτερινό ουρανό φαίνεται το θερινό τρίγωνο, το οποίο αποτελείται από τα αστέρια Βέγκα, Ντένεμπ και Αλτάιρ των αστερισμών της Λύρας, του Κύκνου και του Αετού αντίστοιχα. Στους αστερισμούς αυτούς εντοπίζουμε πολλά ακόμα εντυπωσιακά αστέρια και αντικείμενα βαθέος ουρανού1.
Στον αστερισμό της Λύρας βρίσκεται ένα από τα λαμπρότερα αστέρια του νυχτερινού ουρανού, ο Βέγκα. Φαίνεται μπλε – άσπρος στον ουρανό και βρίσκεται σε απόσταση περίπου 25 ετών φωτός από τον Ήλιο. Στον αστερισμό της Λύρας μπορούμε ακόμη να παρατηρήσουμε το «Δακτυλιοειδές Νεφέλωμα» (Ring Nebula/Messier 57), ένα πλανητικό νεφέλωμα που δημιουργήθηκε μετά τον «θάνατο» ενός αστέρα παρόμοιου με τον Ήλιο, ο οποίος έπειτα έγινε λευκός νάνος.
Δεξιά: Φωτογραφία του Δακτυλιοειδούς Νεφελώματος (Εικόνα: Hubble Space Telescope)
Το τελευταίο αστέρι της “ουράς” του αστερισμού του Κύκνου, είναι στην πραγματικότητα ένας οπτικά διπλός αστέρας2. Ονομάζεται Αλμπιρέο, και ενώ με γυμνό μάτι φαίνεται ως ένα άστρο, ακόμη και με μικρό τηλεσκόπιο μπορούν να φανούν τα δύο άστρα από τα οποία αποτελείται, τα οποία μάλιστα έχουν διαφορετικό χρώμα.
Δεξιά: Φωτογραφία των δύο αστεριών του οπτικά διπλού αστέρα Αλμπιρέο (Εικόνα: Wikipedia)
Η μεγαλύτερη μέρα του έτους, δηλαδή η μέρα κατά τη διάρκεια της οποίας ο Ήλιος μένει πάνω από τον ορίζοντα για το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, για τους κατοίκους του βορείου ημισφαιρίου θα είναι αυτή της 21ης Ιουνίου. Είναι η μέρα του θερινού ηλιοστασίου, η οποία σηματοδοτεί την έναρξη του καλοκαιριού στο βόρειο ημισφαίριο της Γης. Μετά την 21η Ιουνίου, η χρονική διάρκεια παραμονής του Ήλιου πάνω από τον ορίζοντα ενός τόπου σταδιακά μειώνεται. Αντίστροφα, στο νότιο ημισφαίριο η 21η Ιουνίου είναι η μικρότερη μέρα του έτους, και σηματοδοτεί την έναρξη του χειμώνα.
Τέλος, σε ό,τι αφορά τη Σελήνη, η φάση του πρώτου τετάρτου παρατηρείται το απόγευμα της 7ης Ιουνίου, η πανσέληνος το απόγευμα της 14ης Ιουνίου στον αστερισμό του Τοξότη και το τρίτο τέταρτο τα ξημερώματα της 21ης Ιουνίου. Η Σελήνη θα βρίσκεται στη φάση της νέας σελήνης στις 29 Ιουνίου. Ωστόσο, στη φάση της νέας σελήνης δεν μπορεί να παρατηρηθεί, καθώς το ημισφαίριο το οποίο είναι στραμμένο προς τη Γη δε φωτίζεται από τον Ήλιο.
1. Αντικείμενα βαθέος ουρανού ονομάζονται τα ουράνια αντικείμενα τα οποία βρίσκονται σε μακρινές αποστάσεις, πέρα από τα σύνορα του ηλιακού μας συστήματος ή και του ίδιου μας του Γαλαξία. Αντικείμενα βαθέος ουρανού είναι, για παράδειγμα, τα νεφελώματα, τα αστρικά σμήνη και άλλοι γαλαξίες.
2. Όταν δύο αστέρια βρίσκονται στην πραγματικότητα σε μεγάλη απόσταση το ένα από το άλλο, αλλά στον ουρανό τυχαίνει να φαίνονται τόσο κοντά, ώστε να παρατηρούνται ως ένα με γυμνό μάτι, θεωρούμε ότι αποτελούν έναν οπτικά διπλό αστέρα.
