Ο ουρανός του μήνα – Ιούλιος 2023

3,1K

Στο άρθρο αυτό θα δούμε τις θέσεις των αστερισμών και των ουράνιων σωμάτων κατά τη διάρκεια του Ιουλίου 2023.

Νωρίς το πρωί

Προτού ξημερώσει, στον ουρανό θα μπορούμε να δούμε κοιτώντας ανατολικά τον αστερισμό του Ταύρου, με το λαμπρότερο αστέρι του, τον Αλντεμπαράν, να ξεχωρίζει. Το όνομά του, που είναι Αραβικό, σημαίνει “ο ακόλουθος”, και αναφέρεται στο γεγονός ότι κοντά στο άστρο στον ουρανό εντοπίζεται το ανοιχτό αστρικό σμήνος των Πλειάδων, το οποίο ο Αλντεμπαράν φαίνεται να “ακολουθεί”.

Προς τα νοτιοανατολικά βλέπουμε τον Δία, ο οποίος ξεχωρίζει διότι αυτή την ώρα είναι το πιο λαμπρό ουράνιο σώμα στον ουρανό.

Λίγο μετά τη δύση του Ηλίου

Λίγο μετά το ηλιοβασίλεμα εντοπίζουμε στα δυτικά τους δύο κοντινότερους στη Γη πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος, την Αφροδίτη και τον Άρη. Οι δύο πλανήτες φαίνονται πάρα πολύ κοντά στον ουρανό. Για αυτόν τον λόγο, η περίοδος αυτή αποτελεί μια πολύ καλή ευκαιρία για την παρατήρησή τους, τόσο με γυμνό μάτι όσο και με κιάλια ή τηλεσκόπιο.

Στρέφοντας το βλέμμα μας από τα δυτικά στα ανατολικά, θα δούμε πως έχει εμφανιστεί πάνω από τον ορίζοντα το θερινό τρίγωνο. Αν και το λαμπρότερο αστέρι του σχηματισμού είναι ο Βέγκα, ένας εξίσου εντυπωσιακός αστέρας είναι ο Ντένεμπ, που βρίσκεται στον αστερισμό του Κύκνου. Πρόκειται για έναν μπλε υπεργίγαντα, ο οποίος βρίσκεται γύρω στα 1.400 έτη φωτός μακριά.

Έντονο ενδιαφέρον παρουσιάζει και το τελευταίο αστέρι της “ουράς” του αστερισμού του Κύκνου, που είναι στην πραγματικότητα ένας οπτικά διπλός αστέρας₁. Ονομάζεται Αλμπιρέο, και ενώ με γυμνό μάτι φαίνεται ως ένα άστρο, ακόμη και με μικρό τηλεσκόπιο μπορούν να φανούν τα δύο άστρα από τα οποία αποτελείται, τα οποία μάλιστα έχουν διαφορετικό χρώμα.

Τη νύχτα

Οι νύχτες του Ιουλίου αποτελούν την καλύτερη περίοδο για να παρατηρήσουμε τους αστερισμούς του Σκορπιού και του Τοξότη, κοιτώντας νότια. Σε εκείνη την κατεύθυνση, άλλωστε, βρίσκεται και το κέντρο του Γαλαξία μας. Επομένως, η περιοχή αυτή έχει μεγάλη πυκνότητα άστρων, νεφελωμάτων και αστρικών σμηνών.

Στον Σκορπιό εντοπίζουμε δύο ανοιχτά αστρικά σμήνη, το «Σμήνος Πεταλούδα» και το «Σμήνος του Πτολεμαίου» (Butterfly Cluster/Messier 6 και Ptolemy’s Cluster/Messier 7 αντίστοιχα). Είναι ορατά με γυμνό μάτι, αλλά μπορούν να παρατηρηθούν καλύτερα με κιάλια ή τηλεσκόπιο.

Ο δεύτερος αστερισμός που παρουσιάζει έντονο ενδιαφέρον είναι ο αστερισμός του Τοξότη. Θα τον βρούμε δίπλα στον αστερισμό του Σκορπιού, εντοπίζοντας το χαρακτηριστικό σχήμα τσαγιέρας που έχει. Στον Τοξότη βρίσκουμε τρία νεφελώματα, το «Νεφέλωμα Λιμνοθάλασσα», το «Νεφέλωμα Ωμέγα» και το «Τρισχιδές Νεφέλωμα» (Lagoon Nebula/Messier 8, Omega Nebula/Messier 17 και Trifid Nebula/Messier 20 αντίστοιχα). Και τα τρία είναι ορατά με γυμνό μάτι, υπό πολύ καλές συνθήκες ορατότητας με ελάχιστη φωτορύπανση, αλλά παρατηρούνται καλύτερα με κιάλια ή τηλεσκόπιο.

Αργά τις νύχτες του Ιουλίου, προς τα ξημερώματα, θα είναι ορατός και ο πλανήτης Κρόνος.

Τέλος, σε ό,τι αφορά τη Σελήνη, η φάση της πανσελήνου παρατηρείται το βράδυ της 3ης Ιουλίου στον αστερισμό του Τοξότη, και το τρίτο τέταρτο στις 10 Ιουλίου. Η Σελήνη θα βρίσκεται στη φάση της νέας σελήνης στις 17 Ιουλίου. Ωστόσο, κατά τη φάση της νέας σελήνης δεν μπορεί να παρατηρηθεί, καθώς το ημισφαίριο το οποίο είναι στραμμένο προς τη Γη δε φωτίζεται από τον Ήλιο. Η φάση του πρώτου τετάρτου παρατηρείται στις 26 Ιουλίου.

1. Όταν δύο αστέρια βρίσκονται στην πραγματικότητα σε μεγάλη απόσταση το ένα από το άλλο, αλλά στον ουρανό τυχαίνει να φαίνονται τόσο κοντά, ώστε να παρατηρούνται ως ένα με γυμνό μάτι, θεωρούμε ότι αποτελούν έναν οπτικά διπλό αστέρα.