Στο άρθρο αυτό θα δούμε τις θέσεις των αστερισμών και των ουράνιων σωμάτων κατά τη διάρκεια του Απριλίου 2023.
Νωρίς το πρωί
Κοιτώντας ανατολικά λίγο πριν ξημερώσει, θα εντοπίσουμε τον πλανήτη Κρόνο χαμηλά στον ορίζοντα. Τους προηγούμενους μήνες δεν ήταν ορατός, καθώς βρισκόταν πολύ κοντά στον Ήλιο στον ουρανό. Τον Απρίλιο, ωστόσο, επανεμφανίζεται στον πρωινό ουρανό.
Στην ίδια κατεύθυνση του ουρανού αναγνωρίζουμε και τον αστερισμό του Πήγασου, τον οποίο γνωρίσαμε στο άρθρο του Οκτωβρίου, και της Ανδρομέδας. Παρόλο που η Ανδρομέδα είναι κυρίως γνωστή για τον ομώνυμο γαλαξία, διαθέτει κι άλλα λιγότερο γνωστά αντικείμενα βαθέος ουρανού. Πρόκειται κυρίως για άλλους μικρότερους γαλαξίες, όπως ο Messier 32, ο Messier 110 και ο NGC 891. Ο αστερισμός δε διαθέτει ιδιαίτερα πολλά ανοιχτά αστρικά σμήνη και νεφελώματα, καθώς δεν βρίσκεται στην ίδια κατεύθυνση με το Γαλαξιακό επίπεδο, στο οποίο εντοπίζονται τα περισσότερα ουράνια αντικείμενα τέτοιου είδους.
Λίγο μετά τη δύση του Ηλίου
Μετά το ηλιοβασίλεμα, στα δυτικά θα φαίνεται ο αστερισμός του Ταύρου. Το λαμπρότερο αστέρι του αστερισμού, ο Αλντεμπαράν, θα διακρίνεται στα χρώματα του δειλινού. Κοντά του στον ουρανό θα βρίσκεται και η Αφροδίτη, η οποία εξακολουθεί να είναι ορατή αυτές τις ώρες στα δυτικά.
Μετά τη δύση του Ηλίου θα μπορεί να παρατηρηθεί για λίγη ώρα και ο πλανήτης Ερμής. Λόγω της εγγύτητάς του στον Ήλιο, όμως, η παρατήρησή του θα είναι δύσκολη. Στις 11 του μηνός θα βρεθεί σε μέγιστη ανατολική αποχή, δηλαδή θα φαίνεται στον ουρανό να απέχει τη μέγιστη απόσταση από τον Ήλιο.
Τη νύχτα
Τα βράδια του Απριλίου αποτελούν μια καλή περίοδο για να παρατηρήσουμε τους αστερισμούς του Λέοντα και της Ύδρας, κοιτώντας νότια. Ο αστερισμός του Λέοντα είναι ένας από τους 13 αστερισμούς από τους οποίους διέρχεται η εκλειπτική και πάνω στους οποίους προβάλλεται ο Ήλιος κατά τη διάρκεια ενός έτους. Ο αστερισμός της Ύδρας, αν και λιγότερο γνωστός, είναι ο μεγαλύτερος σε έκταση αστερισμός ολόκληρου του νυχτερινού ουρανού, περίπου 5 φορές μεγαλύτερος από τη Μικρή Άρκτο. Ωστόσο, δεν είναι εύκολο να εντοπιστεί λόγω της αμυδρότητας των αστέρων που περιλαμβάνει. Περιέχει, όμως, πλήθος σφαιρωτών αστρικών σμηνών1 και γαλαξιών.
Στον αστερισμό του Λέοντα βρίσκεται μια ομάδα τριών γαλαξιών, η «Τριπλέτα του Λέοντα» (Leo Triplet). Η ομάδα αυτή αποτελείται από τους γαλαξίες Messier 65, Messier 66 και NGC 3628 -ο οποίος είναι γνωστός και ως «Hamburger galaxy»-, οι οποίοι αλληλεπιδρούν βαρυτικά μεταξύ τους. Η Τριπλέτα βρίσκεται σε απόσταση 35 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη και μπορεί να παρατηρηθεί με τηλεσκόπιο ή με ένα καλό ζευγάρι κιάλια.
Δεξιά: Φωτογραφία της Τριπλέτας του Λέοντα (Εικόνα: Kacper Jancy, astrobin.com)
Ένα αρκετά γνωστό σφαιρωτό αστρικό σμήνος εντοπίζεται στον αστερισμό της Ύδρας και μπορεί να παρατηρηθεί με κιάλια ή τηλεσκόπιο. Πρόκειται για το σφαιρωτό σμήνος Messier 68, το οποίο βρίσκεται σε απόσταση περίπου 33.000 ετών φωτός από τη Γη. Υπολογίζεται πως έχει διάμετρο 106 ετών φωτός και περιέχει τουλάχιστον 2.000 άστρα.
Δεξιά: Φωτογραφία του σφαιρωτού σμήνους Messier 68 (Εικόνα: Simon Harding, astrobin.com)
Στον αστερισμό της Ύδρας βρίσκεται και ένας ιδιαίτερος σπειροειδής γαλαξίας. Πρόκειται για τον ESO 510-G13, ο οποίος βρίσκεται σε απόσταση περίπου 150 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη. Ο δίσκος του φαίνεται να έχει διπλωθεί, γεγονός που δείχνει πως ο γαλαξίας αυτός ενδεχομένως να είχε αλληλεπιδράσει με κάποιον άλλο γαλαξία στο παρελθόν. Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble μελέτησε ενδελεχώς τον γαλαξία ESO 510-G13.
Δεξιά: Φωτογραφία του γαλαξία ESO 510-G13 (Εικόνα: NASA/ESA/Hubble Space Telescope)
Ο πλανήτης Άρης θα συνεχίσει να είναι ορατός και τις νύχτες του Απριλίου.
Τέλος, σε ό,τι αφορά τη Σελήνη, η φάση της πανσελήνου παρατηρείται το βράδυ της 5ης προς 6ης Απριλίου στον αστερισμό της Παρθένου, και το τρίτο τέταρτο στις 13 Απριλίου. Η Σελήνη θα βρίσκεται στη φάση της νέας σελήνης στις 20 Απριλίου. Ωστόσο, κατά τη φάση της νέας σελήνης δεν μπορεί να παρατηρηθεί, καθώς το ημισφαίριο το οποίο είναι στραμμένο προς τη Γη δε φωτίζεται από τον Ήλιο. Το μεσημέρι της 20ης Απριλίου θα πραγματοποιηθεί έκλειψη Ηλίου, η οποία όμως θα είναι ορατή κυρίως από την Ινδονησία και την Αυστραλία, και όχι από την Ελλάδα. Η φάση του πρώτου τετάρτου παρατηρείται στις 28 Απριλίου.
1. Τα σφαιρωτά αστρικά σμήνη είναι ομάδες με πολύ μεγάλη πυκνότητα άστρων κοινής προέλευσης και ηλικίας. Συνήθως δε βρίσκονται στον γαλαξιακό δίσκο αλλά στην άλω του γαλαξία, δηλαδή στον χώρο που τον περιβάλλει.
