Στις 25 Δεκεμβρίου του 2021 εκτοξεύτηκε το διαστημικό τηλεσκόπιο “James Webb”, το πιο εξελιγμένο διαστημικό τηλεσκόπιο της ανθρωπότητας. Στις 11 Φεβρουαρίου του 2022, δημοσιοποιήθηκαν οι πρώτες φωτογραφίες που λήφθηκαν για τη ρύθμιση των οπτικών του και το ενδιαφέρον για τις μελλοντικές παρατηρήσεις του τηλεσκοπίου έγινε ακόμα μεγαλύτερο. Το James Webb είναι ένα τηλεσκόπιο το οποίο θα “παρατηρεί” κυρίως στο υπέρυθρο μέρος του φάσματος, και ένας από τους στόχους του είναι να συμβάλλει στην αναζήτηση εξωγήινης ζωής.
Φωτογραφία: NASA/STScI
Συγκεκριμένα, το James Webb θα αξιοποιήσει παρατηρήσεις διαβάσεων εξωπλανητών μπροστά από τα μητρικά τους άστρα. Κατά τη διάβαση ενός εξωπλανήτη, ένα μικρό μέρος του φωτός του μητρικού του άστρου διέρχεται μέσα από την ατμόσφαιρα του πλανήτη. Το τηλεσκόπιο θα συλλέγει αυτό το φως και θα το αναλύει, αποκαλύπτοντας τη χημική σύσταση της ατμόσφαιρας. Επομένως, εάν υπάρχουν έμβια όντα στον πλανήτη, θα έχουν εμπλουτίσει την ατμόσφαιρα με συγκεκριμένα υλικά, τα οποία θα μπορούμε να ανιχνεύσουμε μέσω αυτής της διαδικασίας.
“Η ύπαρξη ατμόσφαιρας σε έναν πλανήτη είναι απαραίτητη για την πιθανότητα ανάπτυξης ζωής όπως την ξέρουμε” αναφέρει ο Thomas Greene, αστροφυσικός στο ερευνητικό κέντρο Ames της NASA. “Έχουμε κατασκευάσει τα όργανα του τηλεσκοπίου James Webb με τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορούν να μας δώσουν τα δεδομένα που χρειαζόμαστε όχι μόνο για τον εντοπισμό ατμοσφαιρών σε εξωπλανήτες, αλλά και την ανάλυση της χημικής τους σύστασης”, προσθέτει.
Καλλιτεχνική απεικόνιση: Μαίη Σταθοπούλου, βιβλίο “Προς τ’ άστρα”
Μέχρι στιγμής, έχουν ανακαλυφθεί περισσότεροι από 4.500 εξωπλανήτες, αλλά λίγοι μόνο από αυτούς θεωρούνται υποψήφιοι για τη φιλοξενία εξωγήινης ζωή. Βασική προϋπόθεση είναι οι εξωπλανήτες να βρίσκονται στην κατοικήσιμη ζώνη του αστέρα, δηλαδή σε κατάλληλη απόσταση από αυτόν έτσι ώστε να μπορεί να υπάρχει νερό σε υγρή μορφή.
Trappist 1: Ο πρώτος στόχος για την αναζήτηση εξωγήινης ζωής
Το 2017, ανακαλύφθηκε το πλανητικό σύστημα του αστέρα TRAPPIST-1, το οποίο βρίσκεται σε απόσταση περίπου 40 ετών φωτός από τη Γη. Αποτελείται από ένα άστρο μικρής μάζας και επτά βραχώδεις πλανήτες παρόμοιους σε μέγεθος και μάζα με τη Γη. Από τους επτά πλανήτες του συστήματος, οι τρεις είναι πολύ πιθανό να ανήκουν στην κατοικήσιμη ζώνη του άστρου. Συγκεκριμένα, οι υποψήφιοι “κατοικήσιμοι” πλανήτες είναι οι TRAPPIST-1e, TRAPPIST-1f και TRAPPIST-1g.
Εικόνα: NASA/JPL/Caltech
Το σύστημα του TRAPPIST-1 παρουσιάζει έντονο ενδιαφέρον και πρόκειται να παρατηρηθεί από το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb σύντομα. Σκοπός της έρευνας θα είναι να διαπιστωθεί αν οι πλανήτες του συστήματος, και ιδιαίτερα οι e, f και g, οι οποίοι βρίσκονται στην κατοικήσιμη ζώνη, διαθέτουν ατμόσφαιρες και υλικά που θα ενίσχυαν την πιθανότητα να υπάρχει ζωή σε αυτούς.
Η μελέτη εξωπλανητών είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς μας επιτρέπει να μάθουμε περισσότερα για τον τρόπο δημιουργίας πλανητικών συστημάτων και να κατανοήσουμε καλύτερα τις συνθήκες που καθιστούν πιθανή την εμφάνιση της ζωής. Παρατηρώντας μακρινούς κόσμους θα μπορέσουμε να διαπιστώσουμε αν η Γη αποτελεί έναν συνηθισμένο πλανήτη ή μια σπάνια περίπτωση όπου οι συνθήκες ήταν ευνοϊκές για την ανάπτυξη ζωής. Με τη βοήθεια σύγχρονων οργάνων, όπως του τηλεσκοπίου James Webb, ίσως μέσα στα επόμενα χρόνια δοθεί και απάντηση στο μεγάλο αυτό ερώτημα που έχει περάσει από το μυαλό όλων μας: είμαστε μόνοι στο σύμπαν;
Για περισσότερα σχετικά με το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb, δείτε το σχετικό βίντεο:
