Είμαι μικρό παιδί, κάπου στις αρχές της δεκαετίας ’90. Είμαι καθισμένος στο καναπέ του σαλονιού, λίγο πιο δίπλα η μητέρα μου και βλέπουμε τηλεόραση. Το θέαμα που προβάλλεται στην ΕΡΤ με έχει συνεπάρει. Ένας συμπαθής, μελαχρινός κύριος μιλάει για κάποιους από τους μεγαλύτερους αριθμούς που έχουμε φανταστεί και τους αποκαλεί «Googol» και «Googolplex». Για να μας δείξει πόσο μεγάλο είναι ένα «Googolplex» παίρνει ένα ρολό χαρτί που στην αρχή του έχει το νούμερο 1 και μετά σε όλο το υπόλοιπο μήκος του έχει μηδενικά. Αρχίζει να το ξετυλίγει και περπατάει καλύπτοντας μεγάλες αποστάσεις σχηματίζοντας ένα τεράστιο νούμερο, που όμως δεν είναι αρκετά μεγάλο ώστε να καταλάβουμε πραγματικά το μέγεθος του «Googolplex».
Τον πέτυχα κι άλλες φορές στην τηλεόραση αυτόν τον ευγενικό κύριο να μιλάει για εντυπωσιακά και απόκοσμα διαστημικά φαινόμενα. Θυμάμαι, σε κάποιο επεισόδιο, μου είχαν κάνει τεράστια εντύπωση οι λέξεις «nova» και «supernova», παράξενες αστρικές εκρήξεις που δεν καταλάβαινα καλά τι ήταν, κι ας είχα διαβάσει ήδη τα πρώτα μου βιβλία για το διάστημα. Αλλά αυτός ο χαρισματικός παρουσιαστής τις παρουσίαζε με μοναδικό τρόπο, ως τρομακτικά και φαντασμαγορικά γεγονότα που μου δημιουργούσαν συναισθήματα δέους και ήθελα να μάθω όλο και περισσότερα. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι -επηρεασμένος από την εκπομπή- έπαιρνα μια βιντεοκάμερα και βιντεοσκοπούσα τα δέντρα της γειτονιάς, πέτρες, έντομα, και οτιδήποτε άλλο έβρισκα, προσπαθώντας -μάταια- να τα περιγράψω με επιστημονικό τρόπο.
Φυσικά, όπως θα έχετε καταλάβει, ο παρουσιαστής ήταν ο Carl Sagan και η τηλεοπτική εκπομπή ήταν το «Cosmos». Όταν μεγάλωσα και μπορούσα πια να καταλάβω καλύτερα το περιεχόμενό της, ξαναείδα όλα τα επεισόδια και εκτίμησα τον Carl Sagan αφάνταστα. Θυμάμαι, η τελευταία φορά που είδα το Cosmos ολοκληρωμένο, ήταν λίγες ημέρες πριν ταξιδέψω στην Αγγλία για μεταπτυχιακές σπουδές στην αστροφυσική. Είχα μεγάλη αγωνία για αυτήν μεγάλη αλλαγή στη ζωή μου. Θα τα κατάφερνα; Θα θυμόμουν άραγε την απαραίτητη φυσική και τα αναγκαία μαθηματικά; Είχε μεσολαβήσει η στρατιωτική μου θητεία και το κίνητρό μου για τις σπουδές -η αγάπη μου για το διάστημα- είχε αποδυναμωθεί. Χρειαζόμουν κάτι για να αναστήσει το χαμένο «φάσμα του πόθου μου». Και το Cosmos, μέσα από την αφήγηση του Carl Sagan, το κατάφερε.
Η πρόσκληση από το National Geographic για την συνέντευξη με τον Neil deGrasse Tyson ήταν πραγματικά αναπάντεχη. Πέμπτη το έμαθα, Κυριακή ταξίδεψα. Δεν πρόλαβα να συλλογιστώ τι σήμαινε αυτό, δεν πρόλαβα να έρθω αντιμέτωπος με το πώς ένιωθα. Εξάλλου δεν ήταν η κατάλληλη ώρα για συγκινήσεις, γιατί είχα πολλή δουλειά μπροστά μου. Έπρεπε να ετοιμάσω βαλίτσες, να ρυθμίσω και να πακετάρω όλον τον εξοπλισμό μου, να γράψω τις ερωτήσεις, να υπολογίσω τον χρόνο της συνέντευξης, να ακυρώσω όλες τις δουλειές μου, να μην ξεχάσω τίποτα σημαντικό για το ταξίδι. Και λίγο πριν από τη συνέντευξη έπρεπε να σιγουρευτώ ότι θα είναι καλά οργανωμένο το τεχνικό κομμάτι της λήψης, να προλάβω να στήσω τα τρίποδα, τις κάμερες, τα φώτα και τα μικρόφωνα στον πολύ λίγο χρόνο που μας είχε δοθεί.
Μετά τη συνέντευξη ακολούθησε η πρεμιέρα του Cosmos. Στη σκηνή η συγγραφέας των κειμένων της σειράς και σύζυγος του Carl Sagan, Ann Druyan, μας μίλησε για το όραμα του Cosmos, για την προστασία του πλανήτη μας και για την ελπίδα που θέλει να καλλιεργήσει η εκπομπή για το μέλλον της ανθρωπότητας στα άστρα. Στο τέλος του επεισοδίου, ακούστηκε η οικεία και συγκινητική για μένα φωνή του Carl Sagan. Όμως, ήμουν ακόμα σε ένταση από τη συνέντευξη που είχε προηγηθεί και ήμουν μόνιμα περιτριγυρισμένος από ανθρώπους. Ήθελα να βεβαιωθώ ότι όλα πήγαν καλά και ότι όλα όσα συνέβησαν ήταν αληθινά. Μοιράστηκα τη φωτογραφία με τον Neil deGrasse Tyson στα social media και πήραν φωτιά. Ύστερα, στο δωμάτιο του ξενοδοχείου, έβλεπα το υλικό που είχε καταγράψει η κάμερα ξανά και ξανά ώστε να βεβαιωθώ ότι η καταγραφή ήταν επιτυχημένη. Το γεγονός άρχισε να μοιάζει πραγματικό.
Νωρίς το άλλο πρωί μάζεψα βιαστικά τα πράγματά μου, πήγα στο αεροδρόμιο και ξεκίνησε το ταξίδι της επιστροφής στην Ελλάδα. Μέσα στο αεροπλάνο, είχα επιτέλους λίγο χρόνο να σκεφτώ. Είχα πια στη βαλίτσα μου τη βιντεοσκόπηση και την ηχογράφηση της συνέντευξης. Όλα είχαν πάει καλά, μπορούσα πια να ηρεμήσω. Κι εκεί ήταν που με κατέκλυσαν τα συναισθήματα. Γιατί έτσι όπως ήμουν εξαντλημένος από τις εμπειρίες των τελευταίων ημερών, άρχισαν να προβάλλονται αυθόρμητα στον νου μου οι παιδικές αναμνήσεις σαν παλιό φωτογραφικό άλμπουμ. Ο καναπές του πατρικού μου σπιτιού, η παλιά τετράγωνη τηλεόραση, τα πρώτα συναισθήματα που μου είχε δημιουργήσει το Cosmos, οι άτσαλες βιντεοσκοπήσεις μου, το άκουσμα της γαλήνιας φωνής του Carl Sagan… Και ήταν σαν να είχα βρεθεί και πάλι εκεί για λίγα λεπτά, σαν να ήμουν και πάλι εκείνο το παιδί. Όταν συνήλθα ξαφνικά από αυτό το παράξενο ταξίδι, άνοιξα το κινητό μου και κοίταξα ξανά τη φωτογραφία με τον Tyson. Ήμουν πια τριάντα χρόνια μεγαλύτερος και πίσω μου βρισκόταν μια μεγάλη αφίσα που έγραφε «Cosmos». Δίπλα μου καθόταν ο χαρισματικός διάδοχος του Sagan. Δύσκολο να το πιστέψω.
Αυτό που με συγκινεί περισσότερο είναι το γεγονός ότι στα παιδικά μου χρόνια δεν υπήρχε απολύτως κανένας τρόπος να συναντηθούν αυτά τα δύο σύμπαντα. Θυμηθείτε ότι ήταν μια εποχή που το internet δεν υπήρχε ούτε ως ιδέα στο μυαλό μας. Πώς θα μπορούσε ένα παιδί μεγαλωμένο στην Αθήνα τη δεκαετία του ’80 να έρθει ποτέ σε επαφή με τους συντελεστές του θρυλικού Cosmos; Ήταν κάτι που δεν είχα τολμήσει καν να ονειρευτώ.
Και τώρα, εκατομμύρια παιδιά σε όλον τον κόσμο θα εμπνευστούν από το νέο Cosmos, με τα υπέροχα κείμενα της Ann Druyan και την καθηλωτική αφήγηση του Neil deGrasse Tyson. Kι ίσως κάποτε στο μέλλον να το αναπολούν με την ίδια νοσταλγία που αναπολώ εγώ το πρώτο Cosmos και να σημαδέψει τη ζωή τους με τον ίδιο ανεξίτηλο τρόπο. Όμορφο δεν είναι;
Π.Κ.
21/02/2020
———————————
Η φράση «φάσμα χαμένο του πόθου μου» είναι του Μανώλη Αναγνωστάκη από το ποίημα «Δρόμοι Παλιοί».
Η συνέντευξη με τον Neil deGrasse Tyson βρίσκεται εδώ: https://www.youtube.com/watch?v=4GSxG32IOaA
