Στις 24 Σεπτεμβρίου, η αποστολή OSIRIS-REx της NASA ολοκληρώθηκε, φέρνοντας πίσω στη Γη δείγματα που είχε συλλέξει από την επιφάνεια του αστεροειδούς Bennu. Η διαστημοσυσκευή πέρασε κοντά από τη Γη και απελευθέρωσε στην ατμόσφαιρά της μια κάψουλα η οποία περιείχε τα πολύτιμα δείγματα. Η κάψουλα προσγειώθηκε με ασφάλεια στην περιοχή της Δυτικής Ερήμου της Γιούτα. H μελέτη των δειγμάτων του αστεροειδούς, που περιέχονται στην κάψουλα αυτή, θα μας δώσει πληροφορίες για τη σύστασή του και ενδεχομένως για τη δομή και τον τρόπο σχηματισμού των ουράνιων σωμάτων του ηλιακού μας συστήματος, καθώς και για την προέλευση χημικών ενώσεων που μπορεί να οδήγησαν στον σχηματισμό ζωής στη Γη.
Εικόνα: NASA/Keegan Barber)
Τις τελευταίες εβδομάδες είχαν γίνει επιτυχημένες προσομοιώσεις της προσγείωσης της κάψουλας, για να διασφαλιστεί η ασφαλής ρίψη, προσεδάφιση και συλλογή της. Η ρίψη της κάψουλας πραγματοποιήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου και η πτώση της από την κορυφή της ατμόσφαιρας μέχρι το έδαφος διήρκησε λιγότερο από 10 λεπτά. Μετά την προσγείωσή της, έγινε ο απαραίτητος έλεγχος τόσο της κάψουλας όσο και της γύρω περιοχής, ώστε να διαπιστωθεί ότι είναι δυνατό να γίνει με ασφάλεια η ανάκτησή της από τα μέλη της αποστολής. Μια πρώτη εξέταση της κάψουλας από την ομάδα ανάκτησης έδειξε ότι ήταν άθικτη και δεν υπέστη ζημιές κατά την προσγείωση. Στη συνέχεια, η κάψουλα μεταφέρθηκε προσωρινά σε κατάλληλο αποστειρωμένο δωμάτιο σε εγκαταστάσεις του Αμερικανικού Στρατού, όπου και ανοίχθηκε, ενώ τα δείγματα θα μεταφερθούν για μελέτη σε νέες εγκαταστάσεις στο Johnson Space Center, στο Χιούστον. Πρόκειται για την τρίτη αποστολή που φέρνει στη Γη δείγματα από κάποιον αστεροειδή, μετά τις αποστολές Hayabusa 1 και 2 της Ιαπωνικής Υπηρεσίας Αεροδιαστημικής (JAXA), οι οποίες στέφθηκαν με επιτυχία τα έτη 2010 και 2020.
Η διαστημοσυσκευή OSIRIS-REx ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2016 την πορεία προς τον αστεροειδή Bennu και έφτασε σε αυτόν τον Δεκέμβριο του 2018. Για τα επόμενα δύο χρόνια, παρέμεινε σε χαμηλή τροχιά γύρω από τον αστεροειδή, μελετώντας και χαρτογραφώντας την επιφάνειά του από απόσταση 1,6 χιλιομέτρων. Μάλιστα, ο Bennu κατέχει πλέον το ρεκόρ ως το μικρότερο ουράνιο σώμα γύρω από το οποίο έχει τεθεί σε τροχιά διαστημικό σκάφος, αφού έχει διάμετρο μόλις 500 μέτρων. Το κύριο μέρος της αποστολής έλαβε χώρα τον Οκτώβριο του 2020, όταν το σκάφος πραγματοποίησε σχεδόν στιγμιαία προσεδάφιση στον αστεροειδή, τρυπώντας την επιφάνειά του και συλλέγοντας περίπου 250 γραμμάρια πετρωμάτων και σκόνης. Τα δείγματα αυτά αποθηκεύτηκαν σε ειδική κάψουλα, η οποία επέστρεψε στη Γη στις 24 Σεπτεμβρίου.
Εικόνα: NASA
Για ποιους λόγους όμως είχε επιλεχθεί ο Bennu ως στόχος της αποστολής; Τα αντικείμενα που βρίσκονται κοντά στη Γη, σε απόσταση μικρότερη των 200 εκατομμυρίων χιλιομέτρων, είναι μερικές χιλιάδες και, από αυτά, λιγότερα από 200 έχουν πλήρως επιβεβαιωμένη τροχιά και παρόμοια με αυτή της Γης. Παράλληλα, τα περισσότερα είναι πολύ μικρά, με αποτέλεσμα να περιστρέφονται ταχύτατα και να μην επιτρέπουν την ασφαλή προσεδάφιση σκάφους στην επιφάνειά τους. Ο Bennu είναι ένας από τους ελάχιστους αστεροειδείς με κατάλληλη τροχιά και μέγεθος, που να επιτρέπουν τη διεξαγωγή της αποστολής. Παράλληλα, η σύνθεσή του εμφανίζει μεγάλο ενδιαφέρον, καθώς είναι πλούσιος σε ενώσεις που περιέχουν άνθρακα. Επιπλέον, σύμφωνα με τους επιστήμονες, ο Bennu πήρε την τωρινή του μορφή πολύ νωρίς, στις αρχές του σχηματισμού του ηλιακού μας συστήματος, και η μελέτη του ίσως μας βοηθήσει να αποκτήσουμε καλύτερη εικόνα για εκείνη την εποχή.
Εικόνες: NASA
Η αποστολή OSIRIS-REx όμως θα συνεχιστεί και μετά την εκπλήρωση του αρχικού στόχου της. Σύμφωνα με ανακοίνωση που δημοσίευσε η NASA τον Απρίλιο του 2022, το όνομα της αποστολής ανανεώνεται σε OSIRIS-APEX με νέο στόχο τον αστεροειδή Άποφι. Πρόκειται για έναν μικρό αστεροειδή, διαμέτρου περίπου 400 μέτρων, που θα περάσει κοντά από την Γη, δημιουργώντας μια μοναδική ευκαιρία για παρατήρηση και μελέτη του το 2029. Αμέσως μετά το κοντινό πέρασμα του αστεροειδούς από τη Γη, το σκάφος OSIRIS-APEX θα μπει σε τροχιά γύρω του με σκοπό να μελετήσει τη δομή του, καθώς και τις αλλαγές που είναι πιθανό να προκληθούν από το πέρασμά του κοντά στη Γη. Ακόμη, το σκάφος θα χρησιμοποιήσει τους προωθητήρες του σε προσπάθεια να απομακρύνει και να μελετήσει πετρώματα και σκόνη της εξωτερικής επιφάνειας του αστεροειδούς.
Αναμένουμε λοιπόν μέσα στους επόμενους μήνες τα αποτελέσματα της μελέτης των νέων δειγμάτων, καθώς και τη δεύτερη φάση της αποστολής OSIRIS-APEX.
