Τα διαστημικά ταξίδια αποτελούσαν πάντα όνειρο των ανθρώπων. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, που δεκάδες βιβλία και ταινίες επιστημονικής φαντασίας τα έχουν ως κεντρικό θέμα. Η ανθρωπότητα κατάφερε να ξεφύγει από τη Γη το 1961, με τον κοσμοναύτη Yuri Gagarin να γίνεται ο πρώτος άνθρωπος που ταξιδεύει στο διάστημα. Έκτοτε, οι διαστημικές αποστολές άρχισαν να πληθαίνουν και τα όνειρα για διαστημική εξερεύνηση είχαν γίνει πλέον πραγματικότητα.
Τα ταξίδια αυτά, από το ξεκίνημά τους κιόλας, αποτελούν μοναδικές εμπειρίες για τους αστροναύτες. Τη στιγμή της εκτόξευσης, όταν μπαίνουν σε λειτουργία οι μηχανές, δίνεται μεγάλη ώθηση στον πύραυλο ώστε αυτός να διαφύγει από τη Γη και να φτάσει στο διάστημα. Περίπου 2,5 λεπτά μετά την εκτόξευση η επιτάχυνση ενός πυραύλου Saturn V, ο οποίος χρησιμοποιούνταν στο πρόγραμμα Apollo για την μετάβαση των αστροναυτών στη Σελήνη, φτάνει τα 4 g. Αποκτά, δηλαδή, επιτάχυνση 4 φορές μεγαλύτερη από αυτή της βαρύτητας της Γης. «Σε αυτό το σημείο, τα σώματά μας είχαν πλέον κολλήσει στα καθίσματα» θυμάται ο αστροναύτης William Anders, πιλότος της σεληνακάτου της αποστολής1 Apollo 8. Κατά την αποσύνδεση του πρώτου σταδίου, οι μηχανές κλείνουν και οι αστροναύτες ξαφνικά σταματούν να επιταχύνονται και επιβραδύνονται ελαφρώς λόγω της πυροδότησης μικρών προωθητήρων. Η αίσθηση που βιώνουν, όπως αναφέρει ο Anders, είναι «σαν να εκσφενδονίζεσαι από έναν τεράστιο καταπέλτη».
Εικόνα: NASA
Ακόμα και μετά τη λήξη του προγράμματος Apollo, η διαστημική εξερεύνηση δεν σταμάτησε να εντυπωσιάζει. Ξεκινώντας το 1981 και με συνολική χρονική διάρκεια 30 χρόνων η αμερικανική διαστημική υπηρεσία (NASA) πραγματοποίησε μια σειρά από 135 αποστολές διαστημικών λεωφορείων. Τα διαστημικά λεωφορεία2 ήταν συνολικά 5, χρησιμοποιήθηκαν πολλές φορές και μετέφεραν 355 αστροναύτες.
Τα διαστημικά λεωφορεία είχαν μήκος περίπου 40 μέτρα, ήταν δηλαδή σχεδόν τρεις φορές κοντύτερα από τον πύραυλο Saturn V. Παρ’ όλα αυτά, όταν τοποθετούνταν όρθια για να ετοιμαστούν για την εκτόξευση, ήταν κι αυτά εντυπωσιακά. Οι αστροναύτες βρίσκονταν στο υψηλότερο τμήμα τους, οπότε η αίσθηση που είχαν ήταν σαν να είναι στην κορυφή ενός τεράστιου συμπαγούς κτηρίου.
Το τεράστιο αυτό κατασκεύασμα, όμως, όταν ενεργοποιούνταν οι μηχανές έξι δευτερόλεπτα πριν από την εκτόξευση ξεκινούσε να τρέμει σαν να επρόκειτο να γκρεμιστεί. Τη στιγμή της εκτόξευσης, ενεργοποιούνταν οι πλαϊνοί προωθητικοί πύραυλοι και η επιτάχυνση άγγιζε τα 2,5 g. «Νιώθεις λες και εκσφενδονίζεσαι από τη Γη πολύ γρήγορα. Μετά την εκτόξευση, όταν αποσυνδέονται οι πλαϊνοί πύραυλοι, ο θόρυβος είναι τόσο έντονος που θυμίζει μεγάλη σύγκρουση» αναφέρει ο αστροναύτης Rex Walheim, ο οποίος συμμετείχε στην τελευταία πτήση του προγράμματος των διαστημικών λεωφορείων της NASA.
Εικόνα: NASA
Ο αστροναύτης Robert Crippen, ο οποίος συμμετείχε το 1981 στην πρώτη αποστολή διαστημικού λεωφορείου, θυμάται πολύ έντονα τη στιγμή της εκτόξευσης. Αναφέρει πως ο ενθουσιασμός του ήταν μεγάλος, με τους παλμούς του να φτάνουν τους 130 ανά λεπτό. «Τη στιγμή που απέμενε μόλις ένα λεπτό για την εκτόξευση συνειδητοποίησα πλήρως τι επρόκειτο να συμβεί, και πως όντως θα πηγαίναμε στο διάστημα. Ήταν η πρώτη μου διαστημική πτήση και ήταν πολύ ξεχωριστή» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Η στιγμή της εκτόξευσης ενός διαστημικού σκάφους προκαλεί δέος και ενθουσιασμό σε οποιονδήποτε την παρακολουθεί. Τα συναισθήματα που βιώνουν, όμως, οι αστροναύτες που βρίσκονται μέσα στο διαστημόπλοιο είναι ξεχωριστά και δεν σταματούν να τους συγκινούν σε κάθε τους διαστημική πτήση. Οι δυνάμεις που ασκούνται στα σώματά τους καθώς το τεράστιο σκάφος μέσα στο οποίο βρίσκονται δονείται, επιταχύνεται και απομακρύνεται γρήγορα από τη Γη, και οι εικόνες που αντικρύζουν βγαίνοντας από τη γήινη ατμόσφαιρα, αποτελούν βιώματα που μένουν χαραγμένα μέσα τους για όλη τους τη ζωή.
1. Η αποστολή Apollo 8 πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 1968 και το διαστημόπλοιο της αποστολής ήταν το πρώτο που έφτασε στη Σελήνη, χωρίς όμως να προσεδαφιστεί σε αυτήν.
2. Πρόκειται για τα: Columbia, Challenger, Discovery, Atlantis και Endeavour. Το πρόγραμμα των διαστημικών λεωφορείων περιλάμβανε δύο τραγικά γεγονότα, την καταστροφή του Challenger το 1986 λίγο μετά την εκτόξευσή του και αυτή του Columbia το 2003 κατά την επανείσοδό του στην ατμόσφαιρα της Γης. Δυστυχώς οι καταστροφές ήταν ολοκληρωτικές, οδηγώντας στο θάνατο των 14 συνολικά αστροναυτών (7 σε κάθε αποστολή) που επέβαιναν σε αυτά.
